Vragen inzake het gebruik van het kanker­ver­wek­kende glyfosaat (Roundup) op sport­velden

Indiendatum: okt. 2015
Antwoorddatum: 18 feb. 2016

1. Is het waar dat er nog steeds Roundup wordt gebruikt bij de sportvelden in het Amsterdamse Bos en in stadsdeel Nieuw-West en voor de bestrijding van de iepziekte?

Antwoord:
Het middel Roundup wordt zeer beperkt gebruikt voor het bestrijden van de iepziekte zo lang er nog geen goed werkend niet chemisch bestrijdingsmiddel ter bestrijding van deze ziekte beschikbaar is. Het gebruik van het werkzame bestanddeel glyfosaat zoals in Roundup op en bij sportvelden in het Amsterdamse bos is per 1 januari 2016 beëindigd. Het gebruik van dit middel op de sportvelden in het stadsdeel Nieuw-West wordt in 2016 afgebouwd tot nul. Ook eist stadsdeel Nieuw-West bij een opdracht aan derden dat Roundup niet
wordt gebruikt.

2. De stadsdelen zijn enkele jaren geleden gestopt met het gebruik van het middel Roundup voor het bestrijden van onkruid op verhardingen, zoals kinderspeelplaatsen. Deelt het college de mening dat het spuiten van Roundup, ook wel gebruikt als landbouwgif, op sportvelden net zo gevaarlijk voor de gezondheid van kinderen is als het spuiten van Roundup op kinderspeelplaatsen omdat kinderen tijdens het sporten mogelijk worden blootgesteld aan een kankerverwekkende onkruidverdelger?

Antwoord:
Hoewel de rijksoverheid een uitzondering open laat voor chemische gewasbeschermingsmiddelen op sportvelden en recreatieterreinen in geval onvoldoende niet chemische gewasbeschermingsmiddelen voorhanden zijn, zal ook daar het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen worden afgebouwd. Beheerders zullen naar verwachting alleen gewasbeschermingsmiddelen toepassen als er niet of nauwelijks gasten/bezoekers zijn. De gemeente Amsterdam hanteert hierin het ‘voorzorgsbeginsel’ nu onduidelijk is welke acute effecten glyfosaat op de volksgezondheid en het milieu heeft. Zoals vrij recent nog in de beantwoording van het raadsadres van mevrouw Van den Boogert (brief d.d. 6 november 2015) deelt het college de zorgen omtrent het gebruik van chemische gewasbeschermingsmiddelen in Amsterdam. Het gemeentelijk beleid is erop gericht deze middelen waaronder Roundup versneld niet meer toe te passen in Amsterdam, tenzij er geen goed werkend alternatief beschikbaar is zoals bij de bestrijding van de iepziekte.

Overigens bestaat er tussen wetenschappers verschil van inzicht over de kankerverwekkendheid van het middel Roundup. Waar het IARC (International Agency for Research on Cancer) tot de conclusie komt dat glyfosaat ‘waarschijnlijk kankerverwekkend’ is, concludeert het de EFSA, de Europese voedsel- en warenautoriteit op basis van het door IARC uitgevoerde onderzoek dat er op dit moment geen bewijs is om glyfosaat te classificeren als mogelijk of waarschijnlijk kankerverwekkend. Mede om die reden heeft de Europese Commissie de toelating van glyfosaat die loopt tot 31 december 2015 verlengd tot juni 2016. Er is aanvullend onderzoek nodig om het effect op plantenetende
zoogdieren en insectenetende vogels te bepalen. Wij wachten het antwoord van dit onderzoek niet af en bouwen het gebruik van Roundup af, zodat geen risico’s worden genomen, zoals reeds vermeld bij de beantwoording van de schriftelijke vragen van de Partij voor de Dieren van 26 november 2014 en 22 oktober 2013 over de effecten en het gebruik van Roundup in Amsterdam.

3. Kan het college aangeven wanneer er op de sportvelden in Amsterdam gestopt zal zijn met het spuiten van Roundup? Zo nee, waarom niet en is het college bereid de bestuurscommissies en sportbonden op te roepen uiterlijk 1 januari 2016 te stoppen met het spuiten van Roundup op sportvelden?
Antwoord:
Zie het bij vraag 1 gegeven antwoord. Aanvullend kan nog worden gemeld dat zowel in de Green Deal Sport als de Green Deal Recreatie die op 22 oktober 2015 zijn ondertekend, het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen wordt afgebouwd tot een onderbouwd en hoogst noodzakelijk minimum in 2020.

Goede voorbeelden van beheer zonder gewasbeschermingsmiddelen worden geïnventariseerd en uitgedragen onder terreinbeheerders. Ook de situaties waarin nog wel gebruik van gewasbeschermingsmiddelen nodig is, worden geïnventariseerd. De afgesproken acties die moeten leiden tot vermindering van het gebruik worden gemonitord en geëvalueerd.

4. Deelt het college de twijfels van de fractie van de Partij voor de Dieren over de effectiviteit van het aankomend verbod op Roundup, aangezien het middel nog wel te koop blijft? Zo ja, welke maatregelen gaat het college nemen om ervoor te zorgen dat particulieren die het gif gekocht hebben dit niet meer zullen gebruiken op hun tegeltuinen en stoepjes? Zo nee, waarom niet?

Antwoord:
Voor particulieren zal met ingang van dit jaar een “gebruiksverbod” gelden voor het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen op verhardingen. Dit verbod geldt niet voor het gebruik van dergelijke middelen door particulieren op onverharde oppervlakken (bijv. campingterreinen of siertuinen). Vandaar ook dat er geen algeheel verkoopverbod voor particulieren zal gelden. Het rijk stelt dat regelgeving niet alleen wordt nageleefd als gevolg van toezicht. Dat particulieren zich bewust zijn van de aard en eigenschappen van gewasbeschermingsmiddelen en van de beschikbaarheid van preventieve maatregelen en van niet-chemische technieken en methoden is zeker zo belangrijk. Daartoe heeft het rijk een webportal ontwikkeld over niet chemische gewasbescherming en een digitaal kennisplatform dat door gemeenten kan worden beheerd en gebruikt. Ook de informatie van Milieu Centraal aan de consument over tuinonderhoud en alternatieven voor bestrijdingsmiddelen wordt geïntensiveerd, inclusief de verkrijgbaarheid van deze informatie op
verkooppunten. Het echte communicatieoffensief zal dit voorjaar van start gaan als het groei- en tuinierseizoen begint. Het rijk mikt daarbij op een reductie van de verkoop van op glyfosaat gebaseerde gewasbeschermingsmiddelen aan particulieren met tenminste 50% eind 2016. Het RIVM gaat het gebruik door particulieren monitoren. In het licht van de hiervoor geschetste aanpak door onder meer het rijk en
brancheorganisaties is het college niet voornemens om aanvullend hierop eigen acties of voorlichtingscampagnes op te zetten.

5. Is het college bereid tuincentra en doe-het-zelf-zaken in Amsterdam op te roepen geen Roundup meer te verkopen vanwege het aankomend verbod? Zo nee, waarom niet?

Antwoord:
Het college zal niet oproepen tot het niet meer ter verkoop aanbieden van het middel Roundup. De wetgever heeft er namelijk bewust voor gekozen niet het ter verkoop aanbieden van dit middel te verbieden maar het gebruik ervan. Dat hangt ook samen met het feit dat er geen algeheel verbod op chemische gewasbeschermingsmiddelen is, maar van een geïntegreerde gewasbescherming ter bestrijding van ziekten en plagen. Daarbij staan preventieve maatregelen voorop. Indien die niet het benodigde resultaat opleveren, mogen vervolgens niet chemische maatregelen worden toegepast. Als ook die maatregelen ontoereikend zijn, wordt uiteindelijk chemische gewasbescherming toegepast met inbegrip van het gebruik van potentiële laagrisicomiddelen. Er zijn namelijk situaties denkbaar waar mechanische of thermische bestrijding niet goed mogelijk is (op bepaalde locaties op industrie-, defensie- of luchthaventerreinen).
De tuinbranche Nederland zal als initiatiefnemer van een Green Deal afspraken maken over de verkoop van gewasbeschermingsmiddelen aan particulieren. Een belangrijk onderdeel zal voorlichting aan consumenten zijn.

6. Kan het college, vanwege verontrustende meldingen over honden die na onkruidbestrijding moeten overgeven, aangeven met welk middel momenteel onkruidbestrijding plaatsvindt in Amsterdam-Zuid?

Antwoord:
Uit navraag bij het stadsdeel Zuid heeft het college vernomen dat binnen dit stadsdeel het middel Roundup of een op glyfosaat gebaseerd bestrijdingsmiddel niet wordt toegepast op verhardingen, sportvelden of elders in de openbare ruimte zoals parken of plantsoenen. Daarbij heeft het stadsdeel het gebruik van deze middelen door particuliere (hoveniers)bedrijven die in opdracht van het stadsdeel werkzaamheden uitvoeren contractueel verboden. De enige uitzondering vormt het gebruik van Roundup bij het bestrijden van de iepziekte. Stadsdeel Zuid gebruikt verder geen andere chemische bestrijdingsmiddelen tegen onkruid. Onkruid op verhardingen wordt verwijderd met heet water.