Schrif­te­lijke vragen inzake de ravage en kaalslag in de ARK-zone in het Diemerpark

Indiendatum: 8 mrt. 2021
Antwoorddatum: 11 mei 2021

1. Is het college het met de fractie van de Partij voor de Dieren eens dat er totaal respectloos met de natuur is omgegaan?

Begin maart 2021 zijn er onderhoudswerkzaamheden in de ARK-zone van het Diemerpark uitgevoerd ter bevordering van de doorstroming van de watergangen. Er was in de ARK-zone sprake van achterstallig onderhoud waardoor de watergangen volledig waren drooggevallen. Bij deze werkzaamheden is echter onvoldoende rekening gehouden met de ecologische belangen en is toezicht ontoereikend gebleken.

2. Hoe heeft dit kunnen gebeuren? Wat is er bij de gemeente, het waterschap, de aannemer en/of andere partij misgegaan? Wie waren er betrokken en hoe is de communicatie tussen betrokkenen verlopen? Waarom was de natuurwaarde van het beschermde gebied (klaarblijkelijk) niet bij allen bekend? Graag een uitgebreide toelichting over de gang van zaken.

Op 18 november 2020 heeft de gemeente een brief van Waternet ontvangen, dat eerder die maand namens waterschap Amstel, Gooi en Vecht de jaarlijkse schouw van de watergangen had uitgevoerd. In deze brief werd de gemeente gewezen op een aantal watergangen, waaronder onderhavige in het Diemerpark, waar sprake was van achterstallig onderhoud. Als eigenaar is de gemeente verplicht om de watergangen schoon en vrij te houden, zodat de doorstroming van de watergangen niet belemmerd wordt. Hiervoor waren beheerwerkzaamheden vereist die in december 2020 uitgevoerd dienden te worden. Voor regulier ecologisch beheer in verschillende natuurgebieden binnen de gemeente is een opdracht voor meerdere jaren aan een aannemer verleend. Deze opdracht betreft ook het Diemerpark. Als onderdeel van deze opdracht wordt jaarlijks door de aannemer een plan opgesteld, waarvoor overleg plaatsvindt tussen ecologen van de aannemer en de gemeente. De werkzaamheden in de ARK-zone, waar deze vragen over gaan, behoren echter niet tot dit reguliere beheer, maar zijn opgepakt naar aanleiding van de brief van Waternet. Voor het schonen van de watergangen in de ARK-zone is in februari 2021 aan eerdergenoemde aannemer een aparte opdracht verleend. Voor deze opdracht heeft de aannemer een onderaannemer ingeschakeld. Bij het verlenen van deze opdracht is het ecologisch belang van de ARK-zone niet nogmaals benadrukt. Hierdoor zijn er onvoldoende afspraken gemaakt over de wijze van uitvoering van de werkzaamheden. De aannemer heeft groot materieel ingezet dat diepe sporen langs de watergangen heeft veroorzaakt.

3. Volgens het facebookaccount ‘Red de Amsterdamse Parken’ zou het stadsdeel door het Waterschap verplicht zijn geweest de watergang voldoende diep te houden. Toen het waterschap constateerde dat dit niet gebeurd was zou een aannemer de opdracht gekregen hebben om in te grijpen. Klopt dit? Zo ja, hoe is de aannemer geïnstrueerd over de benodigde werkzaamheden en waarom is er door het stadsdeel geen toezicht gehouden op de werkzaamheden in dit kwetsbare beschermde natuurgebied? Zo nee, hoe was de gang van zaken dan wel en waarom is er geen toezicht gehouden door de opdrachtgevende instantie?

Zie het antwoord op vraag 2

4. Klopt het dat de Wet natuurbescherming is overtreden en er geen kap- of omgevingsvergunningen zijn verleend voor de werkzaamheden die hebben plaatsgevonden?

Dat is onduidelijk en wordt op dit moment verder onderzocht. De gesnoeide bomen in de zone betroffen voornamelijk bomen die door eerdere stormschade al waren omgevallen. Voor deze bomen is geen kapvergunning nodig. Langs de waterkant zijn enkele kleine stammen gesnoeid om de watergang vrij te maken, hiervoor is ook geen vergunning benodigd.

5. Wie wordt aansprakelijk gehouden voor de ravage? En wat zijn de gevolgen voor de betreffende partij?

De gemeente is als opdrachtgever verantwoordelijk voor de werkzaamheden. In overleg met project Vernieuwing Diemerpark en Vrienden van Diemerpark zijn maatregelen genomen om de schade zo goed mogelijk te herstellen en ervoor te zorgen dat geen verdere schade zal ontstaan. De openingen naar de zone zijn dichtgezet met losgestorte takkenrillen om de toegang te versperren. Daarnaast is afgesproken om de resterende onderhoudswerkzaamheden handmatig te voltooien, het gesnoeide materiaal in de ARK-zone te verwerken en de bermen van de Diemerzeedijk in overleg met de ecologen van de gemeente opnieuw in te zaaien. Een groot deel van deze afspraken is ondertussen uitgevoerd.

6. Hoe hebben deze werkzaamheden kunnen plaatsvinden, nota bene drie dagen voordat Vrienden van het Diemerpark met de projectleider Diemerpark zouden gaan praten over maatregelen om het gebied beter te beschermen en ontoegankelijker te maken?

Het overleg tussen Vrienden van het Diemerpark en project Vernieuwing Diemerpark betrof een eerste van een driewekelijks overleg tussen de betrokken partijen.

7. Is het college van plan nieuwe (strengere) afspraken te maken over beter beheer? Zo ja, wanneer en aan welke afspraken denkt het college?

In het project Vernieuwing Diemerpark wordt een nieuwe visie op natuur en ecologie in het Diemerpark opgesteld. Daaraan worden maatregelen gekoppeld. Voor iedere maatregel en voor de deelgebieden worden beheerplannen opgesteld. Hiermee kan beter worden voldaan aan de specifieke ecologische eisen van het park. Vrienden van Diemerpark wordt bij het opstellen van de visie en van de beheerplannen betrokken. Daarnaast zijn er extra afspraken gemaakt ten aanzien van het beheer van het Diemerpark. Zo zal voortaan voor de aanvang van werkzaamheden in het park overleg plaatsvinden met ecologen van de gemeente en de aannemer en worden deze ecologen actief betrokken in het beheeroverleg Diemerpark. Het beheer van het Diemerpark wordt tevens besproken in een beheercommissie, waarin de gemeente en Vrienden van Diemerpark en andere buurtbewoners deelnemen.

8. Als gevolg van de werkzaamheden is het kwetsbare gebied toegankelijk geworden voor mensen en loslopende honden. In andere delen van het Diemerpark zou volgens Vrienden van het Diemerpark o.a. sprake zijn van overlast door jongeren (in samenhang met drank en drugsgebruik). Hoe wordt gezorgd dat mensen en loslopende honden het gebied niet kunnen betreden om verdere schade aan de natuur te voorkomen?

De door de werkzaamheden ontstane toegangen naar de ARK- zone zullen worden afgezet door takkenrillen. Ook andere ontstane, informele toegangen tot de ARK-zone zullen zo goed mogelijk worden afgesloten. Hierdoor wordt zoveel mogelijk voorkomen dat het gebied betreden kan worden door mensen of loslopende honden. Samen met de Vrienden wordt onderzocht welke andere structurele maatregelen kunnen worden genomen om de ARK-zone voor mensen ontoegankelijk te maken.

9. Kan het college de precieze schade in het gebied in kaart brengen? Hoeveel en wat voor bomen zijn verwijderd? Hoeveel struweel en wat voor soort? Wat is de verwachte invloed van de aangerichte schade op de biodiversiteit? Gaat zij dit laten onderzoeken en de onderzoeksresultaten gebruiken om het gebied z.s.m. te herstellen?

In de ARK-zone is struweel verwijderd dat geschikt is als broedplaats en foerageergebied voor vogels. Daarnaast was dit struweel ook geschikt leefgebied voor kleine zoogdieren als egels en marters. Op andere plekken in de ARK-zone komt nog veel struweel voor en het groeit snel terug, waardoor het effect op de biodiversiteit beperkt blijft. Het college houdt het herstel nauw in de gaten en acht nader onderzoek niet vereist.

10. Hoe zien de kansen om de schade te herstellen er volgens het college uit en op welke termijn is herstel mogelijk?

Met de eerder genoemde afspraken en te nemen maatregelen wordt het herstel van de ARKzone bespoedigd. Er is een goede mogelijkheid tot herstel van de ARK-zone.

11. De plantensoort grote kaardebol, voedsel van bijv. putters, zou volledig zijn verdwenen door de vernielingen. Gaat het college ervoor zorgen dat waardevolle planten die als voedsel dienen voor in het gebied levende dieren snel in voldoende mate worden herplant?

De gemeente heeft bij het beplanten en onderhouden van natuurgebieden, het regulier ecologisch beheer, oog voor de verscheidenheid aan vegetatie en probeert consequent de biodiversiteit te vergroten. Dit staat opgenomen in de eerdergenoemde overeenkomsten met de aannemer. Op basis van deze afspraken zal het herstel van de ARK-zone uitgevoerd worden.

12. In hoeverre hebben de plannen van het college voor uitbreiding van het sportterrein in het Diemerpark invloed op de mate waarop het college de natuurschade in het gebied beoogt te herstellen?

Deze plannen zijn niet van invloed op de mate van herstel van de natuur in het gebied.

13. Hoe gaan in de toekomst dergelijke beheermisstanden in Amsterdamse natuurgebieden voorkomen worden? Welke lessen heeft het college uit dit voorval getrokken?

De gemeente heeft de opdracht voor ecologisch beheer van enkele Amsterdamse natuurgebieden waaronder het Diemerpark aan een aannemer verleend. Het jaarplan dat ieder jaar door deze aannemer aan de gemeente wordt voorgelegd, wordt opgesteld door een ecoloog in dienst van de aannemer, die hierover overlegt met een ecoloog van de gemeente. Met dit proces wordt bescherming van de ecologische belangen in de natuurgebieden gewaarborgd. Echter, om incidenten als in de ARK zone in de toekomst te voorkomen is betere communicatie noodzakelijk. Daarom zijn bestaande afspraken tegen het licht gehouden en is de interne communicatie tussen diverse directies en de projectorganisatie Vernieuwing Diemerpark verbeterd. Over de werkzaamheden in het Diemerpark wordt actief gecommuniceerd via de website van de gemeente, maar ook rechtstreeks naar Vrienden van Diemerpark. Zoals eerder vermeld in het antwoord op vraag 7 zullen tevens de ecologen van de gemeente voorafgaand aan de opdrachtverlening en start van werkzaamheden betrokken worden.