De bomenkap in de stad is niet bij te benen

In hoog tempo kapt de gemeente Amsterdam duizenden bomen, maar van herplant komt weinig terecht. Raadslid Anke Bakker is verbijsterd over de verontrustende cijfers over de herplant in de stad. Het college blijkt hopeloos achter te lopen met het vijfjarige kap- en herplantprogramma ‘Bomen’. Na een jaar blijken er van de 5722 nodige nieuwe bomen slechts 215 verwezenlijkt te zijn. Kap minder bomen, geef herplant hoge prioriteit en maak het bomenbeleid voor Amsterdammers transparant, stelt Anke Bakker.

Het is een herkenbaar beeld op straat: een lege, verwaarloosde boomspiegel met daarin een boomstronk waar ooit een prachtige plataan, iep of populier stond. Ik kan verschillende straten in Amsterdam aanwijzen waar al langer dan drie jaar een afgezaagde stam staat. In hard tempo worden bomen in Amsterdam gekapt, maar de aanplant van nieuwe bomen blijft fors achter. Dit terwijl alle bomen in de stad hard nodig zijn voor de luchtkwaliteit, klimaatadaptatie en biodiversiteit. Dit is niet het bomenbeleid dat we verwachten van een groen college.

In de Amsterdamse bomenverordening is vastgelegd dat het kappen van een boom moet worden gecompenseerd met een nieuwe boom. En gelukkig maar, want op deze manier beschermen we het aantal bomen dat de stad rijk is. Amsterdam heeft ongeveer 300.000 bomen in haar beheer. In het programma ‘Bomen’ staan de bomen waarvan na onderzoek is vastgesteld dat ze een veiligheidsrisico vormen of in slechte gezondheid verkeren. Deze bomen worden gekapt en vervangen. De cijfers laten nu zien dat er wel duizenden bomen zijn gekapt, maar slechts een paar honderd zijn herplant. Nog geen 4% van de bomen is vervangen!

En dan zijn er nog alle bomen die buiten dit programma voor herinrichting of woningbouw worden omgezaagd. Zo werd voor het Zuidasdok het astronomische aantal van 14.400 bomen gekapt. Door het gebrek aan openbare administratie is het volstrekt onduidelijk of en waar herplant is gerealiseerd. Voor 2019 was er zelfs nog geen uniform registratiesysteem bij de stadsdelen over kapaanvragen en opgelegde herplant, waardoor veel informatie mist. Stadsdeel Zuidoost kon zelfs geheel geen cijfers leveren. Nu is er een centrale registratie en dat is een flinke stap vooruit, maar nog altijd zijn plannen omtrent kap en herplant onnavolgbaar. Daarom pleit de Partij voor de Dieren al jaren voor een real-time bomenboekhouding waardoor duidelijk wordt wanneer en waar bomen worden gekapt en herplant. Op die manier kunnen ook omwonenden makkelijk zien welke bomen in hun buurt bedreigd worden met kap.

Het college meldt dat de vertraging komt door een heel scala aan oorzaken, zoals benodigd bodemonderzoek, de Japanse Duizendknoop en door complicaties bij het optuigen van een goede uitvoeringsorganisatie. Opmerkelijk is dat deze obstakels niet eerder zijn gemeld aan de gemeenteraad en blijkbaar als een verrassing komen. De vertraging zal verergeren door het feit dat er jaarlijks opnieuw zo’n 2000-2500 bomen gekapt gaan worden. Het is rampzalig dat de gemeente de bomenkap totaal niet kan bijbenen met herplant.

Bomen zonder monumentale status zijn nu nergens zeker van hun leven. Een boom staat gemiddeld slechts 43 jaar in Amsterdam. De Partij voor de Dieren wil dat bomen in Amsterdam een veel langere levensduur krijgen. Een kritischere blik bij het besluit tot kap is daartoe noodzakelijk. Ook al wordt er herplant: het duurt tientallen jaren voordat jonge aanplant dezelfde kwaliteiten heeft als een oude boom. Bij herinrichting zou het behoud van gezonde bomen dan ook een onbetwistbaar uitgangspunt van het ontwerp moeten zijn. En onzinnige bomenkap, zoals binnenkort voor een festivalterrein in het Noorderpark, zou onmogelijk moeten worden.

Het college heeft beloofd groeiplaatsen bij herplant te verbeteren, zodat boomwortels meer ruimte krijgen. Daar zou ook bij bestaande bomen voor gezorgd moeten worden. En als het echt niet anders kan: oudere bomen kunnen ook behouden blijven door ze te verplaatsen. Alleen door minder te kappen en sneller te herplanten kunnen we de bomenpracht in Amsterdam op peil houden. Daar zou het college haast mee moeten maken.

Lees ook:
Schriftelijke vragen over de zeer tegen­val­lende cijfers over de herplant van bomen in Amsterdam