Schrif­te­lijke vragen van het lid Van Lammeren inzake voor­lichting en beleid omtrent het tegengaan van parti­cu­liere houtstook

Indiendatum: 23 nov. 2020
Antwoorddatum: 29 jan. 2021

1. Is eind 2019 de voorlichtingscampagne over houtstook van start gegaan? Zo ja, hoe zit de voorlichtingscampagne in elkaar? Heeft het college naast voorlichtingsmateriaal van het Rijk ook ander materiaal gebruikt?

Antwoord: Ja, de campagne over houtstook is gestart. Daarbij werd ander materiaal gebruikt dan het voorlichtingsmateriaal van het Rijk. De gemeente is een samenwerking aangegaan met AT5. Het gaat enerzijds om een specifiek op Amsterdam gerichte voorlichting over houtstook en BBQ via de eigen websites van de gemeente en anderzijds om een campagne via Duurzaam020. Het AT5 programma Schone Lucht informeert Amsterdammers via filmpjes - waarbij een luchtkwaliteitsexpert van de GGD Amsterdam op pad is gegaan - over het belang van schone lucht. Er zijn diverse filmpjes te zien over luchtkwaliteit, onder andere over het verbranden/stoken van hout en de gevolgen daarvan voor de gezondheid van omwonenden. De communicatiecampagne rond dit onderwerp is gestart in december 2019 en inmiddels afgerond. Het verschil met eerdere informatie over houtrook heeft vooral te maken met de samenwerking met partners en de actievere verspreiding van de informatie. De opzet van de campagne is nadrukkelijk interactief. Er wordt in gesprek gegaan met Amsterdammers over de diverse aspecten van luchtkwaliteit, houtstook is daar een onderdeel van. AT5 is geïdentificeerd als het meest geraadpleegde middel voor informatie over dit onderwerp. Het uitdragen van informatie over luchtkwaliteit en houtstook via AT5 en de GGD leidt tot een hogere zichtbaarheid voor dit onderwerp en wordt door Amsterdammers gezien als betrouwbaar. Via de GGD-website over houtstook7 wordt ook de nodige informatie gegeven over houtstook en over de mogelijke gevolgen voor de gezondheid van stoker en omwonenden. Tegelijkertijd wordt op deze website ook verwezen naar voorlichtingsmateriaal van andere instanties, onder andere naar informatie van Milieucentraal en naar de Stookwijzer. De invulling van de campagne is tot nu toe enigszins beperkt geweest. Dit kwam enerzijds omdat het Rijk later dan verwacht met voorlichtingsmateriaal kwam (toen het stookseizoen al was begonnen) en anderzijds door drukte bij de GGD, mede als gevolg van de aanpak van de problematiek met loden waterleidingen en de Corona-crisis. Er wordt daarom verder gewerkt aan een communicatiecampagne. Dit zal waar mogelijk parallel lopen aan de
agenda houtstook (zie ook het antwoord bij vraag 6).

2. Zijn er tastbare resultaten geboekt door deze voorlichtingscampagne? Zo ja, op welke manier is dit gemeten? Zo nee, waarom niet?

Antwoord: Er heeft afgelopen zomer (2020) een 0-meting plaatsgevonden naar de effectiviteit van communicatie over luchtkwaliteit in het algemeen. Het onderwerp houtstook is in deze 0-meting meegenomen, waarbij onder meer 800 burgers zijn gepolst. Aangezien het een 0-meting betreft, is nu nog niets bekend over eventuele resultaten en effecten van de communicatie. Rond de zomer van 2021 wordt opnieuw een meting gedaan. De voorlichtingscampagne met betrekking tot houtstook is gericht op gedragsverandering van particulieren die hout stoken. Amsterdam heeft geen overzicht van individuele stokers. Het is mede daarom niet bekend of individuele stokers naar aanleiding van de campagne hun stookgedrag hebben aangepast, en zo ja, in welke zin en in welke mate zij dat hebben gedaan. Het meten van het effect van houtstook op de Amsterdamse luchtkwaliteit is momenteel (nog) niet mogelijk omdat we niet precies weten waar de kachels staan en er geen
meetmethode is specifiek voor houtstook. Wel is informatie bekend vanuit de landelijke emissieregistratie over het aandeel houtrook in de gemeente. Daaruit is bekend dat de uitstoot van verkeer afneemt, en het aandeel van houtvuren toeneemt.

3. In hoeverre was deze campagne anders dan “de passief aangeboden informatie op website GGD”8 die voorheen door de gemeente werd gefaciliteerd?

Antwoord: Zie het antwoord bij vraag 1.

4. De voorlichtingscampagne over houtstook is breder van opzet geworden. Is er in 2020 een peiling geweest over de mate van hinder van houtrook voor Amsterdammers? Zo ja, hoe is er gepeild? Graag een uitgebreide toelichting. Zo nee, waarom is dit nog niet gebeurd?

Antwoord: In antwoord op eerdere vragen van het lid Van Lammeren van december 2017 heeft het college aangegeven de Amsterdamse Gezondheidsmonitor (AGM) te gaan gebruiken om te onderzoeken in hoeverre sprake is van hinder van houtrook in Amsterdam. In de AGM is nu een vraag opgenomen over geurhinder en van welke bronnen dit afkomstig is, waaronder houtkachels/open haarden, en barbecues/ vuurkorven. De peiling heeft in 2020 plaatsgevonden.

5. Op welk moment in 2021 worden de resultaten van de peiling verwacht? Welke vervolgstappen worden ondernomen nadat de resultaten van de peiling openbaar zijn
gemaakt?

Antwoord: De resultaten van de AGM zijn voor de zomer 2021 gereed en zullen dan openbaar worden. Zodra de resultaten bekend zijn, zal het college op basis daarvan het nemen van eventuele maatregelen in overweging nemen.

6. Is het opstellen van beleidskader “houtstook en decentrale verbranding van houtpellets ten behoeve van energievoorziening voor woningen en kantoren in de woonomgeving” al afgerond? Zo ja, welke concrete acties zijn er uit dit beleidskader geformuleerd? Hoe gaat het met de voortgang van deze acties? Zo nee, waarom niet?

Antwoord: Op dit moment wordt gewerkt aan een beleidskader houtstook en de decentrale verbranding van houtpellets ten behoeve van energievoorziening voor woningen en kantoren. De verwachting is dat dit in het tweede kwartaal aan de raad kan worden voorgelegd. Verder heeft Amsterdam zich begin van dit jaar aangesloten bij het landelijke Schone Lucht Akkoord (SLA). Houtstook is een van de thema’s van dat akkoord. In het kader van het SLA kijken de samenwerkende overheden (Rijk, provincies, gemeenten) naar een mogelijke aanpak van de problematiek met betrekking tot houtstook.

7. Is het onderzoek naar mogelijkheden voor het opstellen van regels ter beperking van houtstook in het nieuwe horecabeleid afgerond? Zo ja, wat zijn de hoofdconclusies en welke vervolgacties kan/wil het college nemen om houtstook bij horeca te beperken?7

Antwoord: Het onderzoek dat hier bedoeld wordt, betreft de Pilot Omgevingswet Geur in de horeca die eind 2019 is gestart. Deze pilot gaat specifiek over de voedselbereiding in de horeca en niet over de inzet van houtstook bij ruimteverwarming of de bereiding van warm tapwater. De pilot is - mede door Corona – nog niet afgerond. Er zijn dus nog geen hoofdconclusies en eventuele vervolgacties te benoemen. In 2021 zal de pilot worden afgerond en kunnen de resultaten worden gedeeld.

8. Is het onderzoek naar bijdrage van houtstook aan luchtkwaliteit met burgers (EU project i.s.m. universiteit Utrecht) afgerond? Zo ja, welke (extra) acties neemt het college naar aanleiding van dit onderzoek?

Antwoord: Nee, dit EU-onderzoek is nog niet afgerond. Een deel van het onderzoek moest helaas vanwege Corona in de vroege lente van 2020 worden afgebroken. In de winter van 2020/2021 gaat een vervolg onderdeel van het onderzoek van start. De GGD Amsterdam werkt hieraan mee. Dit onderzoek wordt gecombineerd met onderzoek in het kader van het landelijke Schone Lucht Akkoord (SLA), dat op 13 januari 2020 ook door Amsterdam is ondertekend. Hierbij worden verschillende meetmethodes met elkaar vergeleken. Onder andere wordt gekeken hoe het aandeel van houtrook gedetecteerd kan worden in het mengsel aan luchtvervuilende stoffen. De GGD Amsterdam is partner in dit onderzoek. Er wordt samengewerkt met de Universiteit van Utrecht (IRAS), het rijk, het RIVM en TNO. Dit landelijke SLA-project gaat deels plaatsvinden op IJburg. Zodra de resultaten bekend zijn, zal het college op basis daarvan het nemen van eventuele maatregelen in overweging
nemen.

9. Ziet het college dat de onderzoeken die een relatie tussen luchtkwaliteit en de ernst van klachten bij COVID-9 patiënten onderschrijven toenemen? Zo ja, ziet het college daarmee ook de noodzaak om meer regelgeving te realiseren ten gunste van de luchtkwaliteit?

Antwoord: Het college is bekend met de relatie die wetenschap legt tussen luchtkwaliteit en de ernst van klachten bij COVID-19 patiënten. In gebieden met veel luchtvervuiling hebben vaak meer mensen last van longziekten en hart- en vaatziekten. Tegelijkertijd lopen mensen met long- en hart- en vaatziekten een groter risico op een ernstig verloop bij een Corona-infectie. Blootstelling aan rook is ongunstig voor de weerstand. Berichten in diverse media hebben gemeld dat er in gebieden met meer luchtverontreiniging (hogere concentraties aan fijnstof) meer sterfte als gevolg van het Coronavirus zou zijn. Het is echter nog te vroeg om te kunnen beoordelen of er daadwerkelijk een oorzakelijk verband is. In haar brief van 4 mei 2020 aan de Tweede Kamer (IenW/BSK-2020/68239) heeft Staatssecretaris Van Veldhoven van Infrastructuur en Waterstaat (naar aanleiding van Kamervragen van het lid Van Esch (PvdD) over het bericht dat een slechte luchtkwaliteit de overlevingskans voor mensen met het COVID-19 virus verslechtert) gemeld dat het RIVM de mogelijkheden verkent om de relatie tussen veehouderij, luchtkwaliteit en COVID-19 te onderzoeken. Het college kijkt met belangstelling uit naar de uitkomsten van dat onderzoek en zal te zijner tijd de GGD vragen om te beoordelen of - en zo ja, in hoeverre - die resultaten van toepassing zijn op een stedelijke situatie zoals die zich in Amsterdam voordoet. Het is nog te vroeg om nu al uitspraken te doen over de noodzaak van meer regelgeving, mede in verband met verwachte ontwikkelingen ten aanzien van Coronavaccinatieprogramma’s in de loop van 2021. Overigens wijst het college erop dat de luchtkwaliteit in onze stad aanzienlijk zal verbeteren door de uitvoering van het huidige maatregelpakket van het Amsterdamse Actieplan Schone Lucht. Amsterdam hoopt daarmee vanaf 2030 te voldoen aan de strenge advieswaarden die de World Health Organization (WHO) hanteert ten aanzien van luchtkwaliteit.