Schrif­te­lijke vragen van het lid Krom inzake jaren­lange olie­lekkage in Zijkanaal I

Indiendatum: 17 aug. 2023
Antwoorddatum: 25 sep. 2023

Het college kan de gestelde vragen als volgt beantwoorden.

Voorafgaand aan de beantwoording van de vragen is het goed om duidelijk te hebben dat de verschillende overheidsorganisaties verschillende taken hebben. Op 1 januari 2008 is het Activiteitenbesluit milieubeheer in werking getreden.

Sindsdien zijn de bevoegdheden als volgt verdeeld:

• De Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied (OD NZKG) controleert, namens gemeenten en provincies(in dit geval in opdracht van gemeente Amsterdam), lozingen door bedrijven op het riool (indirecte lozingen).

• Waternet is de beheerder (vanuit de gemeentelijke rioleringstaak) en doet ook het onderhoud aan zowel het vuilwater- als het hemelwaterriool.

• Rijkswaterstaat is waterkwaliteitsbeheerder van Zijkanaal I en daarmee verantwoordelijk voor de waterkwaliteit.

Deze overheden werken samen om het probleem te inventariseren en op te lossen.

1. Hoe lang is het college al op de hoogte van de vervuiling in het Zijkanaal 1? Wat is er gedurende deze jaren aan de vervuiling gedaan en door welke organisatie(s)?

De eerste melding van vervuiling kwam binnen in 2011. Dit dossier heeft hiermee een geschiedenis van 12 jaar. De verantwoordelijkheden voor het oplossen van de vervuiling in Zijkanaal I is verspreid over drie organisaties zoals hierboven beschreven. Tussen 2011 en nu zijn er bij deze organisaties meerdere meldingen binnengekomen over vervuiling in Zijkanaal I. Waternet is hiermee aan de slag gegaan in samenwerking met de bovengenoemde organisaties. De volgende acties zijn ondernomen:

1. Bij het Gemeente vervoerbedrijf (GVB) is in 2016 een oliefilter geplaatst.

2. Er zijn diverse foutaansluitingen van bedrijven gelokaliseerd en verholpen.

3. Informatievoorziening d.m.v. een brief aan de bewoners/bedrijven over hoe het rioolstelsel werkt in de omgeving.

4. Het regenwaterriool is diverse malen schoongemaakt

5. De OD NZKG heeft in de omgeving van de lozing herhaaldelijk nauwlettend toezicht gehouden en controles uitgevoerd om te waarborgen dat bedrijven zich houden aan de voorschriften van milieuregelgeving. Inwoners van het gebied hebben gemeld dat deze verontreiniging niet alleen bestaat uit olieachtige substanties, bruin en zwart water, maar ook gepaard gaat met onaangename geuren. Door de wisselende samenstelling van de verontreiniging kan de OD NZKG de lozingen daardoor niet relateren aan één specifiek bedrijfsproces.

2. Hoe reflecteert het college op deze aanpak? Herkent het college zich in het geschetste beeld uit het Parool artikel?

Het college herkent zich deels in de in het Parool geschetste beeld. Wegens de verschillende samenstellingen van de vervuiling bij de verschillende meldingen, was het duidelijk dat er sprake was van meerdere veroorzakers, dus niet alleen de GVB als hoofdveroorzaker zoals genoemd in het Paroolartikel. Het is de OD NZKG nog niet gelukt om de vervuiler op te sporen en te beboeten. Zie de beantwoording van vraag 5 over de wijze om nieuwe vervuiling in de toekomst te voorkomen.

3. Is het bekend of er ook ecologische schade is veroorzaakt als gevolg van deze vervuiling? Zo nee, is het college van plan een onderzoek naar te starten naar de korte en lange termijn gevolgen van het olie-lek?

Nee het is niet bekend of er ecologische schade is als gevolg van de vervuiling. Omdat de olie nu is weggehaald en er maatregelen worden genomen om de vervuiling te voorkomen is het college nu niet voornemens om een onderzoek te starten naar de ecologische schade.

4. Zijn er ook gevolgen bekend voor de bewoners als gevolg van deze vervuiling? Kan het college onderzoeken of er op de korte en lange termijn gezondheidsgevolgen kunnen optreden voor de bewoners van Zijkanaal 1? Hoe worden buurtbewoners hierover geïnformeerd?

Er zijn bij de gemeente of Waternet geen gevolgen gemeld door bewoners als gevolg van de vervuiling. Olie en vergelijkbare vervuiling wordt door natuurlijke processen relatief snel afgebroken. Doordat de vervuiling niet constant aanwezig was, maar alleen incidenteel is het college niet voornemens om hier verder onderzoek naar te doen.

5. Op welke manier en op welke termijn wordt deze situatie bij het Zijkanaal 1 opgelost? Wie is hiervoor verantwoordelijk en wie draagt hier de kosten voor? Hoe worden buurtbewoners hierover geïnformeerd?

Het bestrijden van de vervuiling bestaat uit twee onderdelen. Ten eerste het opruimen van de huidige vervuilingen en ten tweede voorkomen dat er in de toekomst opnieuw vervuiling optreedt. Om de huidige vervuiling op te ruimen heeft Rijkswaterstaat olie-absorbers in Zijkanaal I geplaatst, daarnaast zal Waternet de vervuilde riolen laten reinigen.

Om nieuwe vervuiling in de toekomst te voorkomen, wordt de aangetroffen vervuiling bemonsterd om meer inzicht te krijgen in de mogelijke oorzaak. Op basis van de samenstelling van de recente vervuiling gaan OD NZKG, Waternet en Rijkswaterstaat gezamenlijk op zoek naar de oorzaak van de verontreiniging, hiervoor wordt ook onderzocht of de vervuiling mogelijk bij een van de bedrijven op het naastliggende terrein vandaan komt of dat deze wordt veroorzaakt door illegale lozers. Het onderzoek loopt nog, de duur is afhankelijk van de constateringen en mogelijke vervolgacties. De kosten voor het onderzoek worden gedeeld door de ketenpartners. Zij zorgen voor gezamenlijke communicatie met inwoners, Waternet zal hierin als aanspreekpunt voor bewoners fungeren.

Als laatste wordt er onderzocht of het (tijdelijk) isoleren van het vervuilde riool een oplossing kan bieden. De voorbereidingen van deze actie verlopen parallel aan het onderzoek naar de oorzaak. Afhankelijk van de uitkomst van het onderzoek kan er worden bijgestuurd in de eventuele aanpassing van het riool. Hiermee vinden er vanuit dit gedeelte van het regenwaterriool geen lozingen meer plaats op Zijkanaal I; het hemelwater wordt dan naar de rioolwaterzuivering afgevoerd. Deze maatregelen zijn bijzonder en wijken af van de reguliere werkwijze en bestaand beleid. In dit geval zijn deze maatregelen “acceptabel”, vanwege de regelmatig terugkerende meldingen, de ecologie en omdat het rioolstelsel de komende 10 jaar wordt vernieuwd (vanwege gebiedsontwikkeling van bedrijventerrein naar woon-/werkgebied). De kosten voor de isolatie en aanpassing van het hemelwaterriool worden, indien deze is te traceren, verhaald op de veroorzaker.

6. Hoe kijkt het college in het algemeen aan tegen de waterkwaliteit in Amsterdam, en welke rol zal zij spelen om deze de komende jaren te verbeteren?

In Amsterdam zijn er vier waterkwaliteitsbeheerders: Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, Waterschap Amstel, Gooi en Vecht, Hoogheemraadschap van Rijnland en Rijkswaterstaat. Ondanks dat de primaire verantwoordelijkheid voor de waterkwaliteit van oppervlaktewater bij de waterkwaliteitsbeheerders ligt, hecht het college veel belang aan het verbeteren van de waterkwaliteit. Dit is terug te zien jarenlange structurele aandacht voor riolering en diens (positieve) invloed op de waterkwaliteit in de diverse gemeentelijke rioleringsplannen, zoals thans het ‘’Omgevings Programma Riolering 2022-2027’’. Daarmee is in de afgelopen 20 jaar is de waterkwaliteit ook significant verbeterd..