Schriftelijke vragen inzake schadelijke mondkapjes die mensen achteloos op straat en in de wc lozen

Vragen
Schriftelijke vragen inzake schadelijke mondkapjes die mensen achteloos op straat en in de wc lozen

Vragen Antwoorden

Indiendatum: 24 sep. 2020

Sinds het voorjaar van 2020 slingeren in de stad, met name rondom metro- en tramhaltes en stations, overal plastic wegwerpmondkapjes rond. Tijdens een commissievergadering op 13 mei heeft ondergetekende het college erop gewezen dat corona-afval gevaarlijk is voor dieren. Met name in de bandjes van mondkapjes raken vogels verstrikt (1). Wethouder Ivens gaf aan dat extra geld is uitgetrokken voor reiniging en dat er verder gedragsverandering moet plaatsvinden. Wie echter rondkijkt in onze stad zal constateren dat de aanpak niet tot het gewenste resultaat heeft geleid.

Naast het weggooien op straat, blijkt dat mondkapjes internationaal via rioleringen ook steeds vaker aan de kust terecht komen, met alle negatieve gevolgen van dien voor het leven in zee. Ook in Nederland worden wegwerpmondkapjes door de wc gespoeld. Onlangs hebben stichting RIONED (de koepelorganisatie voor stedelijk waterbeheer in Nederland), Stichting Nederland Schoon en de Vereniging Afvalbedrijven alarm geslagen (2). Rioolwaterzuiveringsbedrijven waarschuwen vooroverstromende riolen en tientallen miljoen euro’s schade doordat wegwerpmondkapjes massaal vast komen te zitten in pompen. Aangezien overstromende riolen bij heftige regenbuien in Amsterdam niet ‘ongewoon’ zijn (3), ziet de Partij voor de Dieren de urgentie om te voorkomen dat er via die weg nog eens extra mondkapjes in de grachten en de zee belanden. Bovendien zijn de kapjes schadelijk voor de volksgezondheid omdat het polypropyleen, waaruit de in het openbaar gedumpte wegwerpmaskers bestaan, vergaat tot microplastics die via een omweg in onze voedselketen terechtkomen (4). Plastic wegwerpmondkapjes veroorzaken, samenvattend, een aangedikte afvalberg, onnodig dierenleed, hebben een negatieve economische impact en leveren milieuschade.

Directeur Hugo Gastkemper van stichting RIONED ziet herbruikbare mondkapjes als belangrijk deel van de oplossing, maar ervaart maar weinig steun van organisaties en gemeenten (5). Reden voor de Partij voor de Dieren om hierop aan te dringen.

Gezien het vorenstaande stelt ondergetekende, namens de fractie van de Partij voor de Dieren, de volgende schriftelijke vragen:

1. Hoe beoogt het college de gedragsverandering te bewerkstelligen waar zij sinds mei op hoopt met betrekking tot het weggooien van wegwerpmondkapjes op straat?

2. Wat doet de gemeente om te voorkomen dat wegwerpmondkapjes op straat of in het riool belanden? Is er bij probleemlocaties onderzocht of er voldoende prullenbakken in de buurt zijn?

3. Wat doet de gemeente om de kapjes op te ruimen van de straat, uit het water of in het riool, indien dit toch gebeurt?

4. Is in kaart gebracht in hoeverre mondkapjes worden aangetroffen in riolen en in pompen van rioolwaterzuiveringsbedrijven binnen de gemeente Amsterdam? Zo ja, kan zij de bevindingen, inclusief inschatting van de eventuele schade delen? Zo nee, waarom niet en zijn er plannen om dit nog te onderzoeken?

5. Heeft het college kennisgenomen van de roep om het gebruik van herbruikbare mondkapjes door afval- en zuiveringsbedrijven?

6. Is het college het met de Partij voor de Dieren eens dat het gebruik van herbruikbare mondkapjes gestimuleerd moet worden vanwege de schade van wegwerpmondkapjes op mens, milieu en dier? Zo ja, hoe wil zij dit bewerkstelligen? Zo nee, waarom niet?

1 https://www.indespiegel.nl/die...

2 https://www.bnr.nl/nieuws/duur...

https://www.rtlnieuws.nl/editi...

3 https://www.parool.nl/amsterda...

4 https://www.tijd.be/dossiers/g...

5 https://www.bnr.nl/nieuws/duur...

Indiendatum: 24 sep. 2020
Antwoorddatum: 14 okt. 2020

1. Hoe beoogt het college de gedragsverandering te bewerkstelligen waar zij sinds mei op hoopt met betrekking tot het weggooien van wegwerpmondkapjes op straat?
Antwoord: Het bewerkstelligen van gedragsverandering is gericht op vermindering van zwerfvuil. Mondkapjes zijn sinds maart 2020 een onderdeel van het zwerfvuil geworden en daarmee ook betrokken in de aandacht tot bewustwording en gedrag.

2. Wat doet de gemeente om te voorkomen dat wegwerpmondkapjes op straat of in het riool belanden? Is er bij probleemlocaties onderzocht of er voldoende prullenbakken in de buurt zijn?
Antwoord: Voorlichting en gedragsverandering kunnen helpen voorkomen dat wegwerpmondkapjes op straat of in het riool belanden (zie antwoord op vraag 1). Mondkapjes worden vooral gevonden bij stations, haltes van het openbaar vervoer en in winkelgebieden. Aangezien er op deze locaties structureel sprake is van extra zwerfvuil, zijn genoemde plekken voorzien van voldoende afvalbakken.

3. Wat doet de gemeente om de kapjes op te ruimen van de straat, uit het water of in het riool, indien dit toch gebeurt?
Antwoord: De mondkapjes die in de openbare ruimte terecht komen, worden evenals het andere zwerfvuil, door de schoonmaakploegen opgeruimd. Mondkapjes in het riool worden verwijderd door het waterzuiveringsbedrijf.

4. Is in kaart gebracht in hoeverre mondkapjes worden aangetroffen in riolen en in pompen van rioolwaterzuiveringsbedrijven binnen de gemeente Amsterdam? Zo ja, kan zij de bevindingen, inclusief inschatting van de eventuele schade delen? Zo nee, waarom niet en zijn er plannen om dit nog te onderzoeken?
Antwoord: Er zijn op dit moment geen gegevens bekend over aantallen mondkapjes in riolen en pompen. Verwijderen en opruimen zijn vooralsnog onder controle. Er is om deze reden nog geen plan tot onderzoek.

5. Heeft het college kennisgenomen van de roep om het gebruik van herbruikbare mondkapjes door afval- en zuiveringsbedrijven?
Antwoord: Het college heeft kennis genomen van de waarschuwing door de waterzuiveringsbedrijven dat riolen kunnen overstromen door wegwerpmondkapjes en hygiënische doekjes die door de wc worden gespoeld, en kent hun oproep tot het gebruik van herbruikbare mondkapjes.

6. Is het college het met de fractie van de Partij voor de Dieren eens dat het gebruik van herbruikbare mondkapjes gestimuleerd moet worden vanwege de schade van wegwerpmondkapjes op mens, milieu en dier? Zo ja, hoe wil zij dit bewerkstelligen? Zo nee, waarom niet?
Antwoord: Het college stimuleert vanwege de volksgezondheid het gebruik van alle mondkapjes, met voorkeur voor herbruikbare mondkapjes vanwege het milieu. Er is vooralsnog geen actie ingezet om dit te bewerkstelligen, aangezien de aandacht op dit moment via de GGD vooral gericht is op het advies van juist gebruik.

7. Overweegt het college de mogelijkheid om alleen nog de verkoop van herbruikbare mondkapjes toe te staan via verkooppunten in en rondom stations in Amsterdam? Zo ja, kan er worden ingezet op lokaal geproduceerde en milieuvriendelijke kapjes? Zo nee, waarom niet?
Antwoord: Op dit moment waarbij verplicht te gebruiken mondkapjes overal, met name in en rondom stations van Amsterdam, gemakkelijk en tegen lage prijs aangeschaft moeten kunnen worden, is er geen wens tot restrictie van wegwerpmondkapjes. Lokaal geproduceerde, milieuvriendelijke kapjes zijn op genoemde plekken, als alternatief van de eenmalige mondkapjes, ook te krijgen.