Johnas van Lammeren: voor­vechter van de dieren

Hij zit al sinds 2010 in de gemeenteraad en is daarmee het vleesgeworden boegbeeld van de Amsterdamse tak van de Partij voor de Dieren. Fractievoorzitter Johnas van Lammeren heeft na tien jaar oppositie voeren landelijke ambities. Hij is teleurgesteld in het Amsterdamse beleid van GroenLinks. “Ze zijn vooral heel links. En niet zo groen.”

door Mike Muller (De Telegraaf, 29 augustus 2019. Foto: Anko Stoffels)

Door zijn jarenlange ervaring in de gemeentepolitiek is Van Lammeren gepokt en gemazeld en vreest menig wethouder voor zijn bijdragen tijdens debatten. Zijn partij groeide tijdens de laatste verkiezingen van één zetel naar drie. Uit zijn koker kwam het idee om de Ja-Ja-sticker in te voeren. Hij zit in de politiek om ‘het systeem te veranderen’.

Is de stad nu echt mooier geworden dankzij de Partij voor de Dieren?
Nee, we hebben wel wat kunnen bereiken op het gebied van dierenwelzijn en duurzaamheidsdenken. Ik denk dat we hebben kunnen bijsturen, maar het zou teveel eer zijn om te zeggen dat de stad er mooier van is geworden. Overigens vind ik de stad er ook niet veel mooier op worden.

Vertel
Bewoners hebben steeds meer moeite met de ontwikkeling van de stad. Door het toenemende toerisme en de populariteit neemt de druk op de openbare ruimte toe. Dat brengt allerlei sociale problemen met zich mee. Het is nog wel een mooie stad, maar je ziet wel dat de irritatie bij bewoners toeneemt. De flexibiliteit en het vrije van de stad staat daarmee ook onder druk.

U zei eerder dat de stad genoeg regels heeft.
Je kunt regels schrijven tot je een ons weegt, maar kijk naar iets simpels als afval op straat gooien. Zolang mensen denken dat dat normaal is, heeft het geen zin om extra regels te bedenken, maar moet je de bestaande regels handhaven.

Als de stad genoeg regels heeft, waarom komt u dan ook met plannen voor nieuwe regels, bijvoorbeeld op het gebied van dierenwelzijn, de Ja-Ja-sticker en groen?
Betere regels voor dierenwelzijn zijn verstandig omdat dieren nog steeds als ondergeschikt of productiegoed worden gezien. Daar is gewoon nog een wereld te verbeteren. Maar ook daar geldt: als we het niet uitvoeren, heeft het geen zin. En ja: wij willen groen beschermen: ik kies toch liever voor groen op de lange termijn dan weer het zoveelste horeca-tentje in een bos of park.

U bent ook tegen uitbreiding van de stad, bijvoorbeeld bij Haven-Stad?
Dat Amsterdam moet bijbouwen is logisch. Er komen meer mensen door immigratie en voortplanting. Dat betekent dat je huizen moet bouwen. Maar moet je ook procentueel harder groeien dan de bevolkingsgroei? Dan zeggen wij: nee. Het is druk genoeg. Ten tweede versnel je krimpgebieden.

Dus een streep door Haven-Stad?
Dat project is gewoon veel te groot. Het is een geplande stad: een soort Almere, dat kun je helemaal niet overzien. Ik zie dat liever niet gebeuren, nee. Je kunt niet met z’n allen in Amsterdam wonen. Je moet keuzes maken.

U bent vast blij met het college waarin GroenLinks zit, gezien uw idealen.
Ik heb liever een college waarin GroenLinks zit dan een VVD. Ik denk alleen: GroenLinks in Amsterdam is vooral erg links en niet zo groen. Dierenwelzijn? Al jarenlang steunen ze me niet in de strijd met Artis. Ik zie ook enorme bomenkap en een biomassacentrale, dus nee: ze zijn niet groen. Er zijn meer dingen. Zij bouwen in het groen. GroenLinks drukt het ene na het andere festival in parken erdoor. Daar zijn mensen ook erg over teleurgesteld. Het valt mij ook enorm tegen.

Wat zou er bij Artis moeten gebeuren?
Artis moet je omvormen tot opvang. Je moet er geen aapjes kijken en dieren opsluiten. Dat is gewoon niet goed. Als wij een partijprogramma hebben wordt Artis er door journalisten altijd uitgepakt. We hebben een veel breder programma.

Ho, u heeft het over opvang. Wat bedoelt u dan?
Zie je, dan ga je toch in op Artis. Het is te klein waar onze partij voor staat, maar het opsluiten van dieren om daar naar te kijken, daar moet je mee ophouden.

U snijdt het zelf aan. Veel mensen genieten juist van een dagje uit in Artis, er zit ook een educatieve waarde achter, toch?
Dat is mens-centraal denken. Eigenlijk zeg je: ‘weet je, ik heb een leuke dag. Dat dat dier in kooi zit en nergens naartoe kan maakt niet uit. ‘ Er lopen olifanten die daar niet horen, de zeeleeuwen leven in een ruimte waarnaast net een evenementenfestivalzaal is gebouwd. Dat moet je niet willen.

Zegt u nu dat de dieren in Artis een slecht leven hebben?
Ja, dat zeg ik.

Is dat ook te onderbouwen middels wetenschappelijk onderzoek of is dat uw eigen mening?
Je kunt het zelf zien, bijvoorbeeld bij de roofdieren. Die lopen heen en weer. Dat is een teken dat ze langzaam aan het doordraaien zijn. Ze krijgen wel eten en medische zorg, maar dat krijgen mensen in een gevangenis ook. Ik kan niet zeggen dat dat een heel prettige omgeving is.

Iets anders: Hoe kijkt u naar de crisis bij het Afval Energiebedrijf?
Ik heb er jaren geleden al voor gewaarschuwd. Het is echt een schande wat daar gebeurt. Onder een GroenLinks-wethouder worden nu dieselgeneratoren aangesloten voor de warmtevoorziening van duizenden huishoudens. Aan de ene kant ben je duurzaamheidsmaatregelen aan het nemen, aan de andere kant lekt CO2 gewoon de atmosfeer in.

Heeft het stadsbestuur de andere kant op gekeken?
Het is nog niet helemaal duidelijk wie allemaal gefaald heeft. Dat er gefaald is, is duidelijk. De vraag waar dat begonnen is, bijvoorbeeld bij het begin, tijdens de op afstandszetting of onder het huidige stadsbestuur? Ik ben er nog niet over uit of hier een raadsenquête moet worden gehouden, maar het onderwerp is er wel groot genoeg voor. Ik kan me trouwens nog goed herinneren dat ik tijdens mijn eerste vergadering die ik in 2010 meemaakte vroeg: waarom zijn we hier afval uit het buitenland aan het verbranden? Dat is ‘kijk ons eens groen zijn’, maar intussen heeft dat een averechts effect.

Hoe wilt u dat veranderen?
Je moet kijken naar de hele problematiek, niet alleen in Amsterdam, maar wereldwijd. Waarom zijn grondstoffen zo goedkoop en is arbeid zo duur? Als ik als ondernemer mensen wil aannemen moet ik sociale lasten betalen, ik moet hem twee jaar doorbetalen als hij of zij ziek is. Kijk: mensen willen heel graag werken, maar dat is te duur. Terwijl grondstoffen uit China halen bijna niets kost. Met grondstoffen hebben we nu net een probleem. Wij zeggen: het systeem moet anders; belast de grondstoffen. Daarmee stimuleer je hergebruik. De kosten op arbeid kunnen dan omlaag.

Zit u zelf wel eens in het vliegtuig?
Ik zeg niet dat ik nooit in een vliegtuig heb gezeten. Elke heilige heeft een verleden en elke zondaar een toekomst. Maar ik zou nooit meer een verre reis boeken. Voor mijn werk vloog ik eerst naar Berlijn, tegenwoordig doe ik dat alleen met de trein. Dat is overigens ook veel leuker.

Uit uw koker komt ook het idee dat ambtenaren voortaan standaard vegetarisch eten krijgen. U legt anderen uw levenswijze op, toch?
Nee, ik zet mensen aan tot nadenken. In het voorstel ‘carnivoor geef het door’ stelde ik voor dat er standaard vegetarisch eten geserveerd wordt, maar als je vlees of vis wilt eten kun je dat van tevoren doorgeven. We ontnemen niemand iets, maar je moet er wel wat meer moeite voor doen. Datzelfde geldt voor de Ja-Ja-sticker. Daar hebben we ook het systeem omgedraaid: je kunt nog steeds de folder ontvangen, maar dan moet je wel een stickertje plakken.

Heeft u ambities om naar de landelijke politiek te gaan?
Resoluut: Ja, ik zou graag naar de Tweede Kamer willen. Wanneer? Het liefst zo snel mogelijk, dan is dat vreselijke kabinet-Rutte er vandoor. Onze fractie is tijdens elke Amsterdamse verkiezing gegroeid. Na drie periodes raadswerk is het ook wel genoeg geweest. In de afgelopen tien jaar heb ik meer bagage meegekregen. Je bent nooit uitgeleerd, maar ik zou er graag fulltime voor willen gaan.