750 jubi­le­um­bomen voor 750 jaar Amsterdam

Inleiding

Op 27 oktober 2025 bestaat Amsterdam 750 jaar. Dit is een ongelofelijke mijlpaal voor onze stad. Een jubileum als deze nodigt ons echter ook uit om te reflecteren op de tijd waarin we leven. Het laatste IPCC-rapport is duidelijk. Als we de opwarming van de aarde niet weten te beperken tot 1.5 graad, dan zullen er zogeheten 'tipping points’ ontstaan die dreigen de opwarming van de aarde onomkeerbaar te maken. De klimaat- én biodiversiteitscrisis bedreigen daarmee het leven op aarde dat wij allen zo koesteren.

Op veel plekken in de wereld zijn de gevolgen van deze door mens gegenereerde klimaatverandering al duidelijk zichtbaar. Denk aan grootschalige overstromingen, extreme droogte en mislukte oogsten. Op de lange termijn bedreigen deze ontwikkelingen de algehele leefbaarheid op aarde en zullen er verschillende plekken onbewoonbaar worden. In Amsterdam, dat op een kwetsbare plek ligt, zijn de gevolgen ook al merkbaar. Zomers in de stad beginnen steeds warmer te worden en op sommige plekken is er al sprake van wateroverlast. In de toekomst vormen onder andere zeespiegelstijging, droogte, extreme neerslag en een dalende bodem een bedreiging voor de leefbaarheid van Amsterdam.

Het thema van het 750-jarig jubileum is ‘Amsterdam. Voor altijd…’. Dit is wat de Partij voor de Dieren betreft een passend thema. Echter vraagt onze partij zich af of dit wel zo is. Als we willen dat de toekomstige generaties over circa 250 jaar het millennium van Amsterdam kunnen vieren dan is het nu of nooit. Er moeten grote stappen worden gezet om klimaatverandering tegen te gaan en de temperatuurstijging te beperken tot 1.5 graad. Ook in Amsterdam. Het 750- jarig jubileum is wat de Partij voor de Dieren betreft uitgerekend hét moment om nieuwe maatregelen te introduceren die een positieve bijdrage leveren aan de toekomst van onze stad. Dit is wat dit initiatiefvoorstel beoogt.

Vergroening in Amsterdam

De laatste jaren zet de gemeente zich al in om de stad te vergroenen. Dit blijkt uit de relevante beleidsstukken. In 2021 is de Omgevingsvisie Amsterdam 2050 vastgesteld. Hierin is ‘rigoureus vergroenen’ opgenomen als één van de vijf strategische beleidskeuzes. Rigoreus vergroenen betekent dat er in de gehele stad meer en van hogere kwaliteit natuur gefaciliteerd zal worden. Dit gebeurt door onder andere straatstenen weg te halen en meer groen aan te brengen op gebouwen. In het coalitieakkoord van 2022 geeft het college aan dat het verder blijft inzetten op het vergroenen van wijken en buurten en het versterken van de ecologische waarde. Daarnaast schrijft het college dat het meer bomen wil toevoegen aan de stad en waar mogelijk kleine stadsbossen. Het initiatiefvoorstel ‘750 jubileumbomen voor 750 jaar Amsterdam’ past goed bij de ambities van het college en geeft een extra impuls aan de beleidsdoelen. Het draagt bij aan de verdere vergroening van Amsterdam en geeft invulling aan de wens van het college om kleine stadsbossen te creëren van hoge kwaliteit.

Het belang van groen

De grootste impact in de strijd tegen klimaatverandering is te maken door onze uitstoot terug te dringen, zoals bijvoorbeeld bij Schiphol en in de Amsterdamse Haven. Daarnaast zullen we de overstap moeten maken van fossiele bronnen van energie naar hernieuwbare bronnen. Groen vervult echter ook een belangrijke en ondergewaardeerde functie in de strijd tegen klimaatverandering. Planten en bomen werken luchtzuiverend. Ze vangen CO2 op uit de lucht en zetten dit om in zuurstof. Daarmee geven ze letterlijk leven aan de stad. Wetenschappers hebben zelfs berekend dat alle planten wereldwijd een kwart van de totale uitstoot van fossiele brandstoffen hebben gecompenseerd sinds de jaren 601. En dat is absoluut niet het enige positieve effect van groen; het werkt namelijk ook klimaatadaptief. Groen voorkomt hittestress, door water te verdampen en voor schaduw te zorgen. Dit houdt de stad extra koel in steeds heter wordende zomers. Daarnaast vergroot groen ook de waterbergingscapaciteit van de bodem. Bij extreme regenval is er minder kans op wateroverlast[1]. Behalve de bovengenoemde effecten heeft het wonen, leven en werken in een groene omgeving ook een positieve invloed op de gezondheid en het welzijn van mensen. Inwoners van een groene buurt zijn gemiddeld genomen gelukkiger en minder gestrest[2]. Daarnaast kan toegang tot groen bijdragen aan het verkleinen van sociaaleconomische gezondheidsverschillen. Kinderen in groene wijken hebben vijftien procent minder vaak last van overgewicht en krijgen ook minder vaak ritalin voorgeschreven[3]. Het belang van groen wordt de laatste jaren door bewoners ook steeds meer onderstreept. Er is volgens onderzoekers sprake van een herwaardering van het groen[4]. Dit was onder andere goed te zien tijdens de coronacrisis. Gedurende de lockdowns bleek het groen voor velen een toevluchtsoord. Bezoekersaantallen in natuurgebieden rondom Amsterdam, zoals het Twiske en het Amsterdamse Bos, stegen dan ook flink in deze periode. En nog steeds liggen de bezoekersaantallen in groene gebieden hoger dan voor de coronapandemie. Ook het verzoek tot referendum over de Hoofdgroenstructuur toont aan hoe belangrijk Amsterdammers het beschermen van groen vinden. Volgens onderzoek van de Universiteit Wageningen blijkt zelfs dat in een drukke en dichtbevolkte stad groen extra wordt gewaardeerd ten opzichte van andere plekken, waar groen meer vanzelfsprekend is[5]. Groen is in Amsterdam daarom niet enkel een nice-to-have, maar ontzettend noodzakelijk voor het welzijn van onze inwoners. Gezien het bovenstaande, zullen we alles in het werk moeten stellen om het huidige groen te beschermen en om meer groen van hoge kwaliteit toe te voegen aan de stad. Hier speelt de gemeente een belangrijke rol in.

Participeren in het groen(proces)

Naast het belang van wonen, leven en werken in een groene omgeving is er ook steeds meer consensus dat het actief bezig zijn met groen een positief effect heeft op het welzijn van mensen. Het vermindert stress, zorgt voor meer sociale cohesie en zorgt ervoor dat mensen meer bewegen en buiten komen[6]. Het college benoemt in het coalitieakkoord ook het belang van participeren in het groen. Zo stelt het college dat het de mogelijkheden tot participatie en zelfbeheer wil vergroten en dat vergroenen vraagt om betrokkenheid van Amsterdammers. Ondergetekende denkt dat dit initiatiefvoorstel kan bijdragen aan bovengenoemde doelen en een verbindend karakter heeft. Door Amsterdammers de kans te bieden om eigen plannen aan te dragen voor kleine stadsbossen en bomen in hun omgeving worden zij in een vroeg stadium betrokken bij het proces. Bewoners worden zo mede-ontwerpers van de toekomst, zoals socioloog van de toekomst Michiel Schwarz suggereert[7]. Daarnaast is het de bedoeling dat buurtbewoners in de toekomst helpen met het onderhouden van de bomen. Op deze manier kunnen Amsterdammers actief participeren in het groen in samenhang met buurtbewoners. Dit komt de sociale cohesie ten goede. Door middel van een bordje met QR-code kan tevens worden aangegeven dat de bomen zijn geplant ter ere van het 750-jarig jubileum. Zo weten ook Amsterdammers die niet bij de plantdag aanwezig waren dat de bomen geplant zijn ter ere van het jubileum. Dit draagt bij aan een transparante communicatie richting bewoners en geeft bewoners betrokkenheid bij de stad.

Feestelijk karakter

De plantdag/-dagen behoren tot slot ook een feestelijk karakter te hebben. Daarom worden Amsterdammers, zowel inwoners als scholieren uit de buurt, uitgenodigd om aanwezig te zijn bij de plantdag/-dagen. Zij worden gevraagd om te helpen met het planten van de 'jubileum’ bomen. Graag zouden we ook de burgemeester uitnodigen om op een van de locaties de eerste boom te planten en de boomplantdag te ‘openen’. Het planten van bomen geeft letterlijk nieuw leven aan een stad. In tijden waarin de leefbaarheid van Amsterdam wordt bedreigd door klimaatverandering is het van belang om dit nieuwe leven te vieren.

Het voorstel
Verzoekt het college van B&W:

1. In het kader van 750 jaar Amsterdam, los van de herplantopgave, minimaal 750 extra bomen te planten
2. Amsterdammers uit te nodigen om met eigen plannen te komen voor de aanplant van kleine stadsbossen;
3. Amsterdammers samen met buurtbewoners te laten participeren in het onderhouden van de jubileumbomen;
4. Van de plantdag/-dagen een feestelijke gelegenheid te maken;
5. Dekking voor het initiatiefvoorstel te halen uit de reserve Amsterdam 750.

Bronnen

[1] https://essd.copernicus.org/ar...
[2] https://www.wur.nl/nl/show-lon...
[3] https://www.wur.nl/nl/show-lon...
[4] https://groenkennisnet.nl/nieu...
[5] https://klimaatadaptatienederl...
[6] https://www.wur.nl/en/show/par...
[7] https://amsterdam750.nl/interv...