Schrif­te­lijke vragen van het lid Bakker inzake vliegen op varkensvet

Indiendatum: 26 apr. 2024

Toelichting:

De roep van de Amsterdammer om op een duurzame manier de vliegreisjes voort te kunnen zetten is groot in de stad. Want wie wil dat nou niet? Naar Kaapstad vliegen, zonder je druk te hoeven maken om jouw uitstoot. De Amsterdammer zonder vliegschaamte. Gelukkig houden Schiphol en KLM ons dit sprookje ook voor.

Duurzame brandstoffen zijn onderdeel van de belofte van een toekomstbestendige luchtvaartsector. Een scenario waar de luchtvaart klimaatneutraal zou kunnen zijn. De vraag is, hoe duurzaam zijn deze brandstoffen daadwerkelijk? En wordt er met biobrandstof niet een illusie gecreëerd vergelijkbaar met de biomassaverbranding waar bomen worden gekapt om te verbranden voor energie?

Kortom, het is belangrijk om waakzaam te blijven op waar die veelbelovende “duurzame” brandstoffen dan vandaan komen. En kritisch te blijven op de hoeveelheid die nodig is om aan onze energievraag te kunnen blijven voldoen. De Partij voor de Dieren is met deze schriftelijke vragen benieuwd naar de status rondom duurzame brandstoffen in de haven van Amsterdam en de visie die het college en de haven hierop heeft.

De Amsterdamse haven is de grootste benzinehaven ter wereld[1]. Met als grote afnemer Schiphol. Op dit moment is ongeveer 50% van alle kerosine voor Schiphol afkomstig uit de Amsterdamse haven[2]. Volgens voorgestelde nieuwe Europese regels zouden alle brandstofleveranciers en luchtvaartmaatschappijen in de hele Europese Unie hun gebruik van de zogenaamde “duurzame brandstoffen” moeten opschalen[3]. Het gebruik van die brandstoffen kan naar verwachting binnenkort verplicht worden gemaakt voor alle vluchten die vertrekken van een Europese luchthaven.

Doorgaans wordt er met duurzame brandstof gedoeld op synthetische brandstoffen (e-fuels) of biobrandstoffen (biofuels). Voor synthetische brandstoffen zijn geen organische of fossiele grondstoffen nodig omdat ze worden gemaakt uit een combinatie van waterstof (van duurzame energie) en gewonnen CO2 uit de lucht, de zee of schoorstenen van fabrieken. Synthetische brandstoffen bestaan vandaag de dag nog niet op grote schaal dus de toekomst ervan is momenteel nog erg onduidelijk. De inzet op “duurzame brandstoffen” betekent in de praktijk momenteel dus het toepassen van biobrandstoffen[4][5].

De Correspondent heeft afgelopen maart in een onderzoeksartikel de problematiek rondom deze biobrandstoffen op een rij gezet[6]. Biobrandstoffen worden gemaakt van verschillende types organisch materiaal. Bijna de helft van alle biodiesel in de Europese Unie is gemaakt van dierlijk vet, van varkens, koeien en kippen. En hoeveel dierlijke vetten er dan in onze “duurzame brandstoffen” terecht komen, daar is Europa onduidelijk over.

Omdat biodiesel als een duurzaam alternatief wordt gezien voor diesel, stijgt de vraag de laatste jaren hard. De brandstofindustrie kaapt daarmee steeds meer vet voor de neus van andere industrieën weg. Want dit vet wordt ook gebruikt door de cosmetica-, zeep-, veevoer-, huisdiervoeding,- en de mestindustrieën[7]. De International Energy Association verwachtte in hun rapport uit 2022 dat de hoeveelheid biobrandstof zal verdubbelen in 2027, en dat de biobrandstof-industrie daarmee de marktwinnaar zal zijn in de concurrentiestrijd om dierlijk vet. En omdat de andere gebruikers van dierlijk vet moeten uitwijken, leidt dit indirect tot extra vraag naar plantaardige olie[8]. Die toenemende vraag naar palmolie en andere vetten heeft heel schadelijke gevolgen, want dit gaat gepaard met grootschalige ontbossing voor meer landbouwgrond. De Correspondent concludeert in het bovengenoemde artikel: “Kort gezegd: het gebruik van meer biodiesel op basis van dierlijk vet zorgt dus niet voor mínder, maar voor méér klimaatopwarming.”

Dan terug naar Amsterdam. Want bestaande tankopslagbedrijven in de Amsterdamse haven bieden biobrandstofklanten uiteenlopende havenfaciliteiten, zoals steigers, tanks, opslag, overslag en mogelijkheden om te mengen. De Partij voor de Dieren Amsterdam maakt zich zorgen over deze ontwikkeling. In de eerste plaats omdat het niet zo kan zijn dat de luchtvaart- en brandstoffenindustrie een extra verdienmodel creëert voor afval uit de bio-industrie. Immers, beide industrieën zullen flink moeten krimpen om klimaatverandering en ecologische vernietiging tegen te gaan.

Bovendien kunnen fossiele brandstoffen nooit één op één worden vervangen met organisch materiaal. Dit geldt voor het verbanden van houtige biomassa maar evengoed voor diesel en kerosine gewonnen uit organisch materiaal. De overstap naar synthetische brandstof biedt kansen voor duurzame luchtvaart, maar volop inzetten op biobrandstoffen betekent het leegroven van de biosfeer en extra klimaatschade bovenop hetgeen al wordt veroorzaakt door de verbranding van fossiele brandstoffen. Een doodlopend pad wat de Partij voor de Dieren betreft.

Gezien het vorenstaande stelt ondergetekende, namens de fractie van Partij voor de Dieren, op grond van artikel 84 van het Reglement van orde gemeenteraad en raadscommissies Amsterdam, de volgende schriftelijke vragen:

1. Hoeveel liter brandstof wordt er jaarlijks (ongeveer) op- en overgeslagen in de Amsterdamse haven? Welk percentage hiervan is afkomstig van organisch materiaal?

2. Is het voor de gemeente te achterhalen welk percentage biobrandstoffen in de Amsterdamse haven afkomstig is van specifiek dierlijk materiaal?

3. Deelt het college het standpunt dat het onacceptabel is om fossiele kerosine te vervangen met het op grote schaal verbranden van organisch materiaal, en dat ten behoeve van een luchtvaarsector die zich niet bereid toont om te krimpen?

4. Liggen er plannen voor een uitbreiding van de op- en overslag van biobrandstoffen in de haven? Zo ja: wat voor plannen zijn dit, voor welke soort brandstoffen en hoeveel?

5. Ziet het college en/of het Havenbedrijf een scenario voor zich waar de haven fossiele activiteiten kan vervangen door niet-organische duurzame brandstof, circulaire maakindustrie en duurzame energie zonder in de tussentijd dus zwaar te leunen op brandstof uit organisch materiaal? Zo ja, is het college bereid om samen met het Havenbedrijf een visie hierop ontwikkelen en mee te nemen in de nieuwe havenstrategie?

Indiener,
A. Bakker

Bronnen
[1] https://myport.portofamsterdam...
[2] https://www.portofamsterdam.co...
[3] https://www.consilium.europa.e...
[4] https://www.knack.be/nieuws/mi...
[5] https://www.transportenvironment.org/discover/pigs-do-fly-growing-use-of-animal-fats-in-cars-and-planes-increasingly-unsustainable/
[6] https://decorrespondent.nl/151...
[7] https://efpra.eu/wp-content/up...
[8] https://www.transportenvironme...