Schriftelijke vragen inzake het verbeteren van de ventilatie in scholen

Vragen
Schriftelijke vragen inzake het verbeteren van de ventilatie in scholen

Vragen Antwoorden

Indiendatum: 8 okt. 2020

Vorige week is aangekondigd dat het kabinet 360 miljoen euro ter beschikking stelt om schoolbesturen en gemeenten te helpen met aanpassingen aan ventilatiesystemen in scholen^{^[1]}. Volgens de minister voor Basis- en Voortgezet Onderwijs moeten alle schoolgebouwen voldoen aan de bestaande wettelijke normen voor een gezond binnenklimaat. Scholen die hier nog niet aan voldoen zijn verplicht dit aan te pakken. Uit een inventarisatie door het Landelijk Coördinatieteam Ventilatie op Scholen blijkt dat landelijk zo’n 11 procent van de onderzochte schoolgebouwen niet voldoen aan de wettelijke ventilatienormen en dat veel scholen nog bezig zijn met het onderzoeken van het ventilatiesysteem omdat er geen technici beschikbaar waren of omdat het geen prioriteit kreeg. Het kabinet stelt het bedrag van 360 miljoen euro beschikbaar voor technische aanpassingen, waarvan het eerste deel dit jaar al benut kan worden. Daarnaast adviseren deskundigen om ruimtes goed te ventileren i.v.m. COVID-19. De Rijksoverheid meldt over het corona-virus en ventilatie in gebouwen, dat voldoende en permanente luchtverversing noodzakelijk is om verspreiding van het virus te voorkomen. Volgens het Bouwbesluit is een goed functionerend ventilatiesysteem geen onderdeel van een verwarmings- of koelsysteem. Naast het Bouwbesluit kunnen andere eisen gelden, waaronder Arbo-eisen. Om de verspreiding van het Coronavirus te voorkomen dient ‘recirculatie’ waarbij dezelfde lucht wordt verplaatst, te worden voorkomen. Aanvoer van verse lucht is noodzakelijk. Ventilatoren worden vooralsnog afgeraden door het RIVM.[2]

Scholen maken zich zorgen over hoe zij moeten handelen als de temperatuur buiten straks verder daalt^{^[3]}, omdat mensen dan langer binnen blijven en het moeilijker wordt om lucht te verversen door de ramen open te zetten. De fracties van de Partij voor de Dieren en het CDA hopen dat deze middelen snel kunnen worden aangewend om de luchtkwaliteit en de ventilatie in scholen te verbeteren, en de doelstellingen van de Amsterdamse aanpak voor frisse en gezonde scholen te behalen.

Gezien het vorenstaande stellen ondergetekenden, namens de fracties van de Partij voor de Dieren en het CDA, op grond van artikel 45 van het Reglement van orde voor de raad van Amsterdam, de volgende schriftelijke vragen:

1. Welke wettelijke normen voor ventilatie zijn, naast het Bouwbesluit, van toepassing op schoolgebouwen?

2. Heeft het college nu duidelijk in beeld welke scholen binnen de gemeente Amsterdam niet voldoen aan de bestaande wettelijke normen, en/of bij welke scholen aanvullende aanpassingen nodig zijn?
A. Zo ja, graag een toelichting.
B. Zo nee, hoe en wanneer gaat het college dit in kaart brengen? Lopen er al onderzoeken binnen Amsterdamse scholen? Zijn er genoeg technici beschikbaar en/of heeft het college zicht op de beschikbaarheid van technici om deze systemen te controleren?

3. In hoeverre acht het college het mogelijk en wenselijk om aanvullende maatregelen te nemen om te zorgen voor optimale ventilatie op scholen om de kans op verspreiding van het corona-virus te verkleinen, zeker nu het kouder wordt? Graag een toelichting.

4. Wat betekent de rijksbijdrage concreet voor scholen in Amsterdam en welke gevolgen kan het hebben op de uitvoering van het programma Gezonde Schoolgebouwen Amsterdam? Op welke manier gaat het college gebruik maken van deze Rijksmiddelen?

5. Wanneer zullen alle Amsterdamse scholen naar verwachting voldoen aan de wettelijke normen voor een gezond binnenklimaat? Is er een versnelling mogelijk dankzij de nieuwe subsidie vanuit het Rijk?

6.Goede ventilatie is ook van belang in andere publieke gebouwen. Heeft het college zicht op de vraag of andere publieke gebouwen in de stad voldoen aan het Bouwbesluit, en op de kwaliteit van de ventilatie daar, om de kans op verspreiding van het Corona-virus te verkleinen? Wordt daar op dit moment naar gekeken, en zo ja, door wie? Graag een toelichting.

^{^[1]} https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2020/10/01/360-miljoen-voor-verbetering-ventilatie-in-scholen

[2] https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/coronavirus-covid-19/openbaar-en-dagelijks-leven/ventilatie-in-gebouwen

^{^[3]} https://www.parool.nl/nederland/scholen-wachten-met-smart-op-richtlijn-over-ventileren-welke-ventilatie-is-nodig~be06f342/

Indiendatum: 8 okt. 2020
Antwoorddatum: 23 feb. 2021

1. Welke wettelijke normen voor ventilatie zijn, naast het Bouwbesluit,van toepassing op schoolgebouwen?

Antwoord: De overheid stelt dat de ventilatie van schoolgebouwen moet voldoen aan het Bouwbesluit 2012. Met het programma Gezonde Schoolgebouwen Amsterdam voldoen scholen die meedoen ruimschoots aan deze eis. Er zijn geen aanvullende wettelijk normen van toepassing.

2. Heeft het college nu duidelijk in beeld welke scholen binnen de gemeente Amsterdam niet voldoen aan de bestaande wettelijke normen, en/of bijwelke scholen aanvullende aanpassingen nodig zijn? A. Zo ja, graag een toelichting. B. Zo nee, hoe en wanneer gaat het college dit in kaart brengen? Lopen er al onderzoeken binnen Amsterdamse scholen? Zijn er genoeg technici beschikbaar en/of heeft het college zicht op de beschikbaarheid van technici om deze systemen te controleren?

Antwoord: Ja. Met het programma Gezonde Schoolgebouwen Amsterdam (GSA) zet de gemeente Amsterdam zich sinds 2015 in om het binnenklimaat van schoolgebouwen PO, VO en (V)SO te verbeteren en te beschermen tegen fijnstof. De gemeente Amsterdam heeft tussen 2015 en 2020 al ca. €32 miljoen geïnvesteerd in het verbeteren van luchtkwaliteit in schoolgebouwen. Circa 85% van de PO/SO scholen en ca. 65% van de VO scholen voldoet inmiddels aan de bij GSA gehanteerde norm voor Frisse scholen. Scholen die hebben meegedaan aan het programma GSA hebben allemaal een balansventilatiesysteem, dat zorgt voor gezonde lucht (verse luchttoevoer en bestaande lucht wordt naar buiten afgevoerd). Dit systeem komt ver uit boven de minimale ventilatie-eisen in het Bouwbesluit. De gemeente Amsterdam loopt met dit programma voorop in Nederland als het gaat om luchtkwaliteit in schoolgebouwen. Naar aanleiding van de COVID-19 problematiek heeft het Ministerie van OCW gesteld dat alle scholen voor 1 oktober 2020 metingen moesten verricht om na te gaan hoe het met de ventilatie van het gebouw gesteld is. Deze metingen en de landelijke belangstelling voor ventilatie in schoolgebouwen hebben ervoor gezorgd dat veel meer scholen zich hebben aangemeld voor deelname aan GSA dan verwacht. Deelname aan het programma is immers niet verplicht en begin 2020 was de verwachting dat nog slechts 10 PO/SO en 7 VO scholen zich zouden aanmelden voor deelname aan het programma tot en met 2022. Inmiddels is voor 17 PO/SO en 11 VO schoolgebouwen de uitvoering gepland voor 2021 en voor nog eens 6 PO/SO en 2 VO schoolgebouwen de voorbereiding gestart voor deelname aan het vervolgprogramma GSA. Dit is ruim het dubbele van wat werd verwacht begin 2020. Een deel van deze scholen heeft zich al eerder aangemeld voor het programma GSA, maar heeft zich om redenen als onzekerheid over voortzetting van het gebouw of een op handen zijnde renovatie teruggetrokken. Daarnaast hebben zich nog eens 17 PO/SO en 3 VO scholen aangemeld, waarvan wordt onderzocht of deelname noodzakelijk is. Een deel van deze scholen voldeed bij eerdere metingen aan de Frisse scholen eis (en daarmee aan het Bouwbesluit 2012), of heeft al eerder deelgenomen aan het programma GSA. Omdat voor al deze scholen geldt dat zij voldoende werkende ventilatiesystemen hebben, en hiermee voldoen aan gestelde eisen, wordt onderzocht of uitgebreide maatregelen inderdaad nodig zijn of dat het mogelijk gaat om beter afstellen van de huidige systemen of juist uitvoeren van onderhoud. In het algemeen kan gesteld worden dat de huidige COVID-problematiek voor een grotere belangstelling voor deelname aan GSA heeft gezorgd, waardoor nog meer scholen dan verwacht zullen voldoen aan een gezonder binnenklimaat.

3. In hoeverre acht het college het mogelijk en wenselijk om aanvullende maatregelen te nemen om te zorgen voor optimale ventilatie op scholen omde kans op verspreiding van het corona-virus te verkleinen, zeker nu het kouder wordt? Graag een toelichting.

Antwoord: Met het programma GSA werkt de gemeente aan het verbeteren van luchtkwaliteit in scholen omdat het wenselijk is dat leerlingen in een gezond binnenklimaat les krijgen. Voor scholen die nog in aanmerking komen voor deelname aan GSA worden waar mogelijk in 2021 en 2022 de maatregelen uitgevoerd. Hoewel de gemeente er alles aan doet om dit zo snel mogelijk voor alle resterende scholen te realiseren, is het gezien de nodige voorbereidingstijd voor het verbeteren van ventilatiesystemen (huidige doorlooptijd van aanmelding tot afronding is ongeveer een jaar) niet mogelijk om alle scholen waar nog maatregelen nodig zijn voor het eind van de winter van schooljaar 2020/2021 uit te voeren of andere tijdelijke maatregelen te treffen. Voor ventilatie in schoolgebouwen gelden de volgende landelijke adviezen zoals ze in de richtlijn naar de scholen zijn gecommuniceerd:

Ventileer in ieder geval volgens de eisen van het Bouwbesluit die vantoepassing zijn op het gebouw. Met ventileren wordt zowel het afvoeren van vuile lucht als het aanvoeren van verse buitenlucht bedoeld.
Lucht regelmatig gedurende 10 tot 15 minuten door bijvoorbeeld ramen en deuren tegen elkaar open te zetten. Doe dit in ieder geval tijdens de pauzes en voor, tussen en na schooltijd.
Indien er twijfel bestaat of een (ouder) gebouw voldoet aan de eisen van het Bouwbesluit of van functie is veranderd of indien er twijfel is over of het aanwezige ventilatiesysteem aan het Bouwbesluit voldoet, dan kunnen scholen voor informatie en advies terecht bij de PO-Raad en deVO-raad.
Wanneer uit de controle van het ventilatiesysteem blijkt dat dit niet voldoet aan het Bouwbesluit, dan kan de school contact opnemen met de lokale GGD. Zij adviseren vervolgens over passende maatregelen. De scholen hebben hier op vrijdag 15 augustus 2020 een brief over ontvangen van de GGD.
Mogelijk kan natuurlijke ventilatie of het plaatsen van een rooster boven aanwezige ramen een alternatief bieden.

Antwoord: Eind 2020 kondigde het Rijk een de Specifieke Uitkering Ventilatie In Scholen (SUVIS) aan. Met deze subsidie wordt per individuele school maximaal 30% van de kosten voor ventilatie- en samenhangende maatregelen gedekt. Scholen die kunnen aantonen niet aan de eisen van het Bouwbesluit 2012 te voldoen kunnen aanspraak maken op deze regeling. Met het programma GSA investeert de gemeente Amsterdam al sinds 2015 in het verbeteren van luchtkwaliteit in schoolgebouwen. Er zijn hierdoor minder scholen die aanspraak kunnen maken op SUVIS dan elders in het land. Voor scholen die in 2021/2022 nog deelnemen aan het programma GSA zal SUVIS worden aangevraagd. Wanneer subsidie wordt toegekend zal per school het totaalbedrag van de kosten voor het verbeteren van luchtkwaliteit, verminderd worden met het subsidiebedrag. Voor het overgebleven bedrag gelden de cofinancieringsregels van het GSA programma: 80% van de investeringskosten zijn voor de gemeente, 20% voor de scholen (voor PO/SO geldt hierbij een maximum van € 50.000 en voor VO een maximum van € 4.400 per leslokaal). Wanneer SUVIS is toegekend wordt de 20% eigen bijdrage van de scholen nog verder verlaagd.

5. Wanneer zullen alle Amsterdamse scholen naar verwachting voldoen aan de wettelijke normen voor een gezond binnenklimaat? Is er een versnellingmogelijk dankzij de nieuwe subsidie vanuit het Rijk?

Antwoord: De gemeente streeft ernaar om eind 2022 alle Amsterdamse scholen aan de wettelijke normen voor een gezond binnenklimaat te laten voldoen. Ondanks de mogelijkheden van de SUVIS subsidie vanuit het Rijk is versnelling hierin niet mogelijk. De gemeente Amsterdam heeft met het programma GSA raamcontracten met een aantal aannemers dat de uitvoeringen van de maatregelen in scholen kan doen. Dit raamcontract is verkregen door middel van een aanbesteding, gebaseerd op schattingen van deelname uit 2019. Uitvoering van maatregelen vindt plaats in schoolvakanties, waarbij de nadruk ligt op de zomervakantie. In verband met de voorbereidingstijd die per school nodig is (ongeveer driekwart jaar), en de beschikbaarheid van aannemers in de huidige markt, is het op korte termijn is het niet mogelijk om via een nieuwe aanbesteding meer aannemers te vinden. De gemeente is in gesprek met de huidige aannemers om het werk zodanig te verdelen dat ook buiten de schoolvakantie gewerkt kan worden, wat de mogelijkheid schept om meer scholen mee te laten doen in dezelfde periode.

6. Goede ventilatie is ook van belang in andere publieke gebouwen. Heeft het college zicht op de vraag of andere publieke gebouwen in de stad voldoen aan het Bouwbesluit, en op de kwaliteit van de ventilatie daar, om de kans op verspreiding van het Corona-virus te verkleinen? Wordt daar op dit momentnaar gekeken, en zo ja, door wie? Graag een toelichting.

Antwoord: Het college heeft geen zicht op kwaliteit van ventilatie van andere publieke gebouwen in de stad, daar wordt op dit moment geen onderzoek naar gedaan. In het algemeen geldt dat bij oplevering van gebouwen wordt getoetst op regelgeving van dat moment.