Schrif­te­lijke vragen inzake de inmenging van Shell in het onderwijs.

Indiendatum: nov. 2018
Antwoorddatum: 10 jul. 2019

1. Is het college bekend met de inmenging van Shell in het Nederlands onderwijs en wat vindt het college hiervan?

Antwoord:

Ja, het college is bekend met projecten van Shell gericht op het onderwijs. Technisch geschoold personeel is schaars en de vraag ernaar zal in de komende jaren alleen maar toenemen. Tegelijkertijd daalt de interesse onder jongeren om een technische opleiding te gaan volgen en constateert het bedrijfsleven dat het opleidingsniveau van beroepsopleidingen, de vaardigheden en de kennis van leerlingen onvoldoende aansluiten op hun kwaliteitseisen en de innovatiewensen van hun opdrachtgevers.

Gezien de ondertekening van het klimaatakkoord van Parijs ligt het in de rede dat bedrijven in de fossiele brandstoffenindustrie een omslag gaan maken naar hernieuwbare energiebronnen. Tegelijkertijd zullen fossiele brandstoffen in de komende decennia nog onderdeel uitmaken van de mondiale energiemix en zullen er geschoolde werknemers nodig zijn die dit werk kunnen en willen doen. Liefst op een wijze die het klimaat zo weinig mogelijk belast.

Tegen die achtergrond heeft het basisonderwijs vanaf 2020 de plicht te voorzien in aandacht voor Wetenschap & Techniek in het curriculum, een landelijk vastgestelde ambitie. Deze ambitie is neergelegd in onder andere het Techniekpact, het actieplan Kiezen voor Technologie en het Bestuursakkoord tussen de PO-raad en staatssecretaris OCW. De gemeente Amsterdam sluit aan bij het landelijk geformuleerde uitgangspunt (Techniekpact) dat iedere school in het basis- en voortgezet onderwijs voor ondersteuning bij het aanbieden van wetenschap en techniek terecht kan bij aanbieders uit de praktijk, onder meer vanuit het bedrijfsleven.

In 2013 kreeg het landelijk Techniekpact een Amsterdamse vertaling met het Masterplan Techniek Amsterdam. Dit is het samenwerkingsverband tussen het technisch bedrijfsleven, het beroepsonderwijs (vmbo, mbo en hbo) en de gemeente. Dit zorgt ervoor dat de leerlingen in het voortgezet onderwijs een goede oriëntatie krijgen op mbo en hbo opleidingen. En ook op de loopbaanperspectieven in techniek en technologie op alle niveaus. Via de technologieroute oriënteren leerlingen zich op de verschillende sectoren, via workshops, excursies, gastlessen en bedrijfsbezoeken. Ook worden doorlopende leerlijnen tussen de verschillende onderwijssoorten gecreëerd. Vanuit de Uitvoeringsagenda Onderwijs-Arbeidsmarkt (op 13 maart 2019 door de raad vastgesteld) wordt de komende jaren ingezet op het verder versterken van het samenwerkingsverband Masterplan Techniek.

Onderdeel hiervan is ook de inzet (van de gemeente) om kinderen (en leerkrachten) al vroeg te interesseren voor Wetenschap & Techniek (W&T). Hiervoor heeft het college 16 oktober 2018 besloten om het Actieplan Wetenschap & Technologie op Koers!” (2016-2018) met een jaar te verlengen tot eind 2019. Het Actieplan geeft een impuls om Wetenschap & Technologie structureel en verankerd in het primair onderwijs aan te bieden. Doelstelling is dat er uiteindelijk 100 basisscholen een passende vertaling van W&T naar hun onderwijs maken.

Daarnaast ondersteunt de gemeente het initiatief dat de Amsterdam Economic Board heeft genomen om samen met onderwijsinstellingen te komen tot het manifest Circulair Onderwijs1. Dit manifest is op 7 februari 2019 getekend door onderwijsinstellingen van primair tot wetenschappelijk onderwijs. Door het tekenen committeren deze partijen zich aan de afspraak dat zij het gedachtengoed van de circulaire economie opnemen in het curriculum, dat het thema centraal staat in de relevante opleidingen en dat het verankerd wordt in de missie en visie van de instelling. Tot slot committeren ze zich aan de plannen die aan het manifest worden toegevoegd en waarin beschreven staat hoe iedere onderwijsinstelling dit manifest implementeert, opgezet rond de principes en de verschillende rollen van het onderwijs.

De gemeente stimuleert ook via de MBO-Agenda 2019-2023 en de Uitvoeringsagenda Aansluiting Onderwijs-Arbeidsmarkt 2019-2022 de ontwikkeling van opleidingen en projecten in het onderwijs die zich richten op de energietransitie.

De ambities van de MBO-Agenda zijn toekomstbestendig middelbaar beroepsonderwijs en een optimale schoolloopbaan voor mbo-studenten door onder andere te investeren in onderwijsinnovatie en vernieuwing van het curriculum en door de samenwerking onderwijs-werkveld te intensiveren2. Het college vindt nadrukkelijk dat Amsterdamse kinderen moeten worden meegenomen in de gevolgen van klimaatverandering. Oneigenlijke marketing door Shell is niet gewenst en het college zal daar streng op toe zien.

2. Is het college bereid om haar steun uit te spreken voor de petitie ‘Stuur Shell de klas uit' voor fossielvrij onderwijs?

Antwoord:

Nee, zie antwoord op vraag 1. Voor het college is het evident dat het bedrijfsleven een grote rol vervult in het enthousiasmeren van jongeren voor techniek en techniekonderwijs. Om te voorkomen dat de inbreng van het bedrijfsleven leidt tot oneigenlijke sponsoring, hebben het ministerie van OCW, de PO-raad, de VOraad, Aob, de landelijke ouderraad, VNO-NCW, MKB Nederland, de Groep Educatieve Uitgeverijen en het Landelijk Aktie Komitee Scholieren het convenant ‘Scholen voor primair en voortgezet onderwijs en sponsoring’ ondertekend.3 Klachten met betrekking tot oneigenlijke marketing in lesmateriaal kunnen op basis van dit convenant worden ingediend bij de Reclame Code Commissie.

3. Is het college bekend met de nascholing die Shell aan docenten aanbiedt? Zo ja, wat vindt de wethouder hiervan en wordt deze nascholing ook aangeboden aan Amsterdamse leraren?

Antwoord:

Ja, het college is bekend met de nascholing die wordt aangeboden door Shell. Voor leerkrachten in het primair onderwijs biedt Shell geen na/bijscholing. Voor VWO/HAVO docenten organiseren zij een Masterclass van 4 avonden op locatie. Dit wordt aangeboden en gecoördineerd door de VU, Bètapartners en de ITS academy. Voor VMBO/MBO docenten organiseert Shell een Masterclass van 2 avonden op Pernis en Moerdijk in samenwerking met TECHForce te Rotterdam. Naast Shell zijn er veel bedrijven waar leerkrachten een kijkje in de keuken kunnen nemen zodat zij een indruk krijgen van de praktijk. Dit wordt vanuit het ministerie van OCW ook gestimuleerd. Het is het college onbekend of Amsterdamse leerkrachten gebruik maken van deze nascholing.

2 https://www.amsterdam.nl/socia...

3 https://www.rijksoverheid.nl/documenten/convenanten/2009/02/24/convenant-scholenvoorprimair-

en-voortgezet-onderwijs-en-sponsoring

Toelichting door vragenstellers: Shell organiseert al een aantal jaar Generation Discover in Den Haag, een evenement dat zich voornamelijk richt op leerlingen uit het basisonderwijs. Shell gebruikt het evenement om een nieuwe generatie warm te maken voor fossiele industriële activiteiten en afgelopen oktober hebben zo’n vijfduizend leerlingen uit het hele land deelgenomen aan dit evenement. In Den Haag boycotten al tientallen basisscholen het door Shell georganiseerde techniekfestival Generation Discover en heeft de gemeente haar subsidie ingetrokken.

4. Is het college ervan op de hoogte of Amsterdamse leerlingen hebben deelgenomen aan Generation Discover?

Antwoord:

Nee, het college is hiervan niet op de hoogte. Het staat individuele leerlingen vrij deel te nemen aan evenementen die voor hen worden georganiseerd. NB: Navraag bij de gemeente Den Haag leert dat de subsidie aan het evenement niet is ingetrokken door de gemeente, maar dat Shell voor 2018 geen nieuwe aanvraag heeft gedaan voor subsidie ter ondersteuning van het Generation Discover Festival.

5. Is er gemeentelijke subsidie verbonden aan het evenement Generation Discover of andere op het onderwijs gerichte projecten van Shell?

Antwoord:

Nee, er is geen gemeentelijke Onderwijs subsidie verbonden aan projecten van Shell.

6. Worden er vertegenwoordigers van de gemeente afgevaardigd naar dit soort evenementen?

Antwoord:

Nee, het evenement is gericht op scholen en leerlingen.

7. Is het college bereid, zich ervoor in te zetten dat er vanuit Shell in Amsterdam geen scholen- en kinderactiviteiten over techniek en duurzaamheid georganiseerd worden waarin het zijn pro-fossiele boodschap mag propaganderen?

Antwoord:

De wethouder kan individuele scholen en leerlingen niet verbieden deel te nemen aan evenementen die worden georganiseerd door bedrijven of vanuit particuliere initiatieven. Graag verwijzen we ook naar de beantwoording van Kamervragen over dit onderwerp4.

4 https://zoek.officielebekendma... en

https://www.rijksoverheid.nl/documenten/kamerstukken/2018/04/10/kamerbrief-overinvloed-

van-de-fossiele-industrie-op-het-onderwijs

Toelichting door vragenstellers:

Generation Discover vertrekt uit Den Haag en Shell gaat met het evenement op tournee door de rest van het land. In 2017 organiseerde Shell in Amsterdam nog het evenement Bright Ideas Hub op het Marineterrein in Amsterdam.

8. Kan het college toezeggen dat Generation Discover niet welkom is in Amsterdam?

Antwoord:

Bedrijven die een aanbod hebben voor het onderwijs dienen zich te houden aan het convenant ‘Sponsoring in het onderwijs’5. Zolang bedrijven zich hieraan houden, ziet het college geen aanleiding ze te weren.

9. Is het college bereid om geen ruimte meer beschikbaar te stellen, ook niet via bureau Marineterrein?

Antwoord:

Zie het antwoord op vraag 8.

Toelichting door vragenstellers:

Uit een artikel in NRC Handelsblad van 29 oktober jongstleden blijkt dat deelnemers aan Generation Discover van Shell in Den Haag een geheimhoudingsverklaring

moesten ondertekenen voordat zij mee konden doen aan dit evenement. Met het ondertekenen van de geheimhoudingsverklaring stemden deelnemers in dat ze de

inhoud van Generation Discover vertrouwelijk behandelen en dat beeldmateriaal van de deelnemers gebruikt mag worden voor commerciële doeleinden.

10. Deelt het college de maatschappelijke verontwaardiging over het feit dat Shell kinderen vraagt dit soort verklaringen te tekenen en hoe beoordeelt het college deze geheimhoudingsverklaringen?

Antwoord:

Bij navraag is gebleken dat Shell niet heeft gevraagd aan kinderen om een geheimhoudingsverklaring te tekenen. Wel is Shell, in verband met de nieuwe privacywetgeving, wettelijk verplicht formulieren te gebruiken waarin voorwaarden voor het nemen van foto’s staan opgenomen. Alleen die kinderen zijn gefotografeerd waarvan de ouders toestemming hebben gegeven voor het maken en gebruiken van foto’s, en alleen deze foto’s zijn gebruikt in mediaberichten.

11. Is het college ervan op de hoogte of Amsterdamse leerlingen deze geheimhoudingsverklaringen hebben ondertekend?

Antwoord:

Het is onbekend of Amsterdamse leerlingen aan het evenement Generation Discover hebben deelgenomen en dus ook of er in dat geval formulieren zijn ondertekend door ouders met betrekking tot het maken en gebruiken van beeldmateriaal.

5 https://www.rijksoverheid.nl/o...

documenten/brochures/2015/06/01/spelregels-sponsoring-op-scholen

Burgemeester en wethouders van Amsterdam

Femke Halsema, burgemeester Peter Teesink, secretaris