Schrif­te­lijke vragen van het lid Bloemberg-Issa inzake overlast door vlieg­tuig­herrie

Indiendatum: 1 mrt. 2023
Antwoorddatum: 13 apr. 2023

1. Hoe vindt het college dat de gemeente zich dient te verhouden tot de omwonenden van Schiphol?

Het college vindt het van belang dat álle omwonenden rond Schiphol, Amsterdammer of niet, zich richting de rijksoverheid - het bevoegd gezag voor de luchtvaart - uit kunnen spreken over de ontwikkeling van Schiphol. Het is daarom goed dat in opvolging van de Omgevingsraad Schiphol de participatie rond de luchtvaart in deze regio een vernieuwde vorm krijgt door de oprichting van de Maatschappelijke Raad Schiphol (MRS). In deze raad adviseren omwonenden aan minister over de toekomst van de luchtvaart in relatie tot de leefomgeving. Het doel is een open overlegstructuur waar iedereen die dat wil voor korte of langere tijd kan meepraten over het luchtvaartbeleid en concrete maatregelen die de kwaliteit van de leefomgeving verbeteren. De rijksoverheid verzorgt de communicatie ten aanzien van de MRS en de mogelijkheden tot deelname aan activiteiten in dat kader. Het college volgt de ontwikkelingen met betrekking tot de MRS met belangstelling. Het college hecht uiteraard veel belang aan de inbreng van het Platform Vliegoverlast Amsterdam (PVA), waar inwoners uit verschillende delen van de stad bij zijn aangesloten en zich kunnen aansluiten. Het college maakt van de inzichten van het PVA gebruik bij het innemen van positie als het gaat om het behartigen van de belangen van Amsterdammers in de luchtvaartdiscussie.

2. Hoeveel woningen moeten er nog gebouwd worden die te maken zullen krijgen met ernstige geluidshinder van Schiphol? Valt de geluidsoverlast die deze toekomstige omwonenden zullen ervaren binnen de huidig geldende geluidsnormen? Graag een toelichting.

Omdat de vraag betrekking heeft op woningbouw in relatie tot vliegtuiggeluid volgt onderstaand een korte uiteenzetting over de regelgeving ten aanzien van deze relatie. Vanwege de aanwezigheid van Schiphol zijn ruimtelijke ontwikkelingen, waaronder natuurlijk ook woningbouw, onderhevig aan beperkingen die te maken hebben met geluidbelasting en veiligheid. Die beperkingen liggen vast in het Luchthavenindelingsbesluit (LIB), een hoofdstuk uit de wet luchtvaart. Het LIB kent vijf beperkingengebieden. In het LIB 1 gebied geldt het zwaarste regime, in het LIB 5 gebied zijn de beperkingen voor ruimtelijke ontwikkelingen relatief licht. Als vuistregel geldt: hoe dichter bij de luchthaven, hoe zwaarder de beperkingen. Dit ter bescherming van (nieuwe) bewoners in de omgeving van Schiphol. In Amsterdam zijn alleen beperkingen vanuit het LIB 4 en 5 gebied. Het betreft delen van Amsterdam Nieuw-West, Buitenveldert en Amsterdam Zuidoost. In het LIB 4 gebied hebben gemeenten een eigen afwegingsruimte, die beperkt is tot 25 woningen per bouwplan, binnen bestaand stedelijk gebied. In het LIB 5 gebied is de afweging tussen woningbouw en geluidhinder aan het lokale bestuur, mits het gaat om bouwplannen binnen het bestaand stedelijk gebied. Dat wil zeggen: daar waar al (woon)bebouwing is. Bij het maken van een afweging tussen woningbouw en vlieghinder hanteert het college de in 2017 door de gemeenteraad vastgestelde beleidsregel wonen en vliegen 20 Ke-contour (nu: LIB 5) Schiphol. De beleidsregel wonen en vliegen waarborgt dat de gemeente zich nadrukkelijk rekenschap geeft van de geluidsaspecten die samenhangen met de ligging van de woningen in de geluidscontour. Dat betekent dat in het bestemmingsplan staat aangegeven op welke wijze in het stedenbouwkundig ontwerp omgegaan wordt met vliegtuiggeluid en hoe de informatievoorziening voor aanstaande bewoners wordt vorm gegeven. In de toelichting van ruimtelijke besluiten wordt rekenschap gegeven van geluidniveaus door luchtvaart, eventuele maatregelen en het belang van woningbouw op die plek. Het college merkt op dat het feit dat als een (bestaande of nieuwe) woning binnen een contour ligt dit niet betekent dat er per definitie sprake is van geluidhinder. Net zo min als dat bewoners buiten een contour nooit vlieghinder ervaren. Kortom, hoeveel Amsterdammers in een nieuwe óf bestaande woning uiteindelijk te maken zullen hebben met geluidhinder is lastig te zeggen. Het doel is natuurlijk zo min mogelijk. Het college volgt in dat verband ook met interesse de ontwikkelingen ten aanzien van het zogenoemde geluidadaptief bouwen. Voorbeelden daarvan zijn afscherming door verschillen in bouwhoogte en voorkomen van insluiting en reflectie van geluid door toepassing van voldoende afstand tussen gevels, groene binnenterreinen en geluidabsorberende gevelmaterialen. Deze ontwikkelingen zijn interessant, maar moeten zich in onderzoek en uitvoering nog wel bewijzen.

3. Gaat het college extra maatregelen nemen als er bij te bouwen woningen de geluidsnormen worden overschreden?

De geluidnormen voor Schiphol liggen vast in het luchthavenverkeersbesluit (LVB), net als het LIB onderdeel van de wet luchtvaart. De Inspectie voor Leefomgeving en Transport (ILT) ziet toe op de naleving van deze normen. Bij overschrijding van normen gaat het college niet zelf maatregelen nemen maar verwacht het handelend optreden van het bevoegd gezag. Dat geldt zowel in het kader van de bescherming van bewoners van huidige als nog te bouwen woningen.

4. Welke vervolgstappen zullen worden door het college genomen, gezien de toenemende kennis over de negatieve gevolgen van geluidshinder voor omwonenden van Schiphol? Op welke wijze kan het college het actief aandeelhouderschap inzetten als het aankomt op geluidsoverlast?

In de aandeelhoudersvergaderingen gaat de besluitvorming niet over zaken die verband houden met hinderbeperking, baan – en routegebruik en soortgelijke onderwerpen. Besluiten die samenhangen met dat type onderwerpen vallen buiten de bevoegdheden van een aandeelhouder. Het gaat in de aandeelhoudersvergadering wel om bijvoorbeeld de benoeming van een commissaris of een grote investering op het luchtvaartterrein. Echter, ook in de aandeelhoudersvergadering toetst Amsterdam voorliggende besluiten in het licht van de waarden die het ook nastreeft als het gaat om het beschermen van de leefomgeving. Als aandeelhouder vragen we daarom in gesprekken met de Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen van Schiphol continu aandacht voor zaken als (ultra)fijn stof, duurzaamheid en arbeidsomstandigheden

5. Is het college het met de Partij voor de Dieren eens dat de enige echte manier om geluidsoverlast voor omwonenden te verminderen, en daarmee te voldoen aan de zorgplicht, een substantiële krimp van het aantal vliegbewegingen van Schiphol is? Zo ja, welke concrete acties worden hierop ondernomen? Zo nee, waarom niet?

In de discussie over de toekomst van de luchtvaart blijft Amsterdam de woon- en leefomgeving voorop stellen. Dat betekent dat we krimp van álle uitstoot willen. Dus minder lawaai, minder uitstoot van (ultra)fijnstof maar ook een nog betere vliegveiligheid. Immers, als bijvoorbeeld een minder aantal vluchten met grotere, viezere en lawaaiige vliegtuigen in zou worden gevuld, heeft de leefomgeving er nog steeds niets aan. Ook hebben we niets aan een luchthaven met – bij wijze van spreken - alleen maar budgetvluchten. Het is dus belangrijk dat er meer sturing komt op het type vluchten, oftewel de vluchten die belangrijk zijn voor onze regionale economie en niet de zoveelste ‘prijsknaller’. Daarnaast pleiten we voor uitbreiding van duurzame alternatieven, zoals het vervangen van korte afstandsvluchten door internationaal treinverkeer. Overigens kan het college zich goed vinden in de door het kabinet voorgestelde krimp van het aantal vliegbewegingen. Als dat besluit nodig is om de overlast voor omwonenden te verminderen, dan steunt het college dat. De uitspraak van de rechtbank van 5 april jl. in het kort geding van KLM en andere luchtvaartmaatschappijen tegen de staat over krimp van het aantal vliegbewegingen in het gebruiksjaar 2024 is teleurstellend. Het college begrijpt dat rechtelijke uitspraken gerespecteerd moeten worden, maar roept tegelijkertijd de minister op met maatregelen te komen die alsnog de geluidhinder ook op korte termijn terugdringen. In dat verband zou de minister onder meer de plannen die de directie van Schiphol op 4 april jl. heeft gepresenteerd voor het terugdringen van geluidhinder als inspiratie kunnen gebruiken. Het college spreekt waardering uit voor het feit dat de directie van Schiphol met het presenteren van deze plannen, zoals een gedeeltelijk verbod op nachtvluchten en het terugdringen van het aantal privétoestellen op Schiphol, omgevingsbewustzijn laat zien. Dat is een hoopvolle, eerste stap in de goede richting.

6. Is het college van plan een onderzoek in te stellen naar de ervaringen aangaande geluidshinder van Amsterdamse omwonenden van Schiphol? Zo ja, is de wethouder bereid daarin mee te nemen wat de gevolgen zijn van vaker blootgesteld worden aan lagere decibels en wat voor effecten de momenten van piekbelasting hebben op omwonenden?

Het college heeft kennis genomen van het recent verschenen onderzoek naar hinder en slaapverstoring rond luchthavens van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieuhygiëne (RIVM) waaruit bleek dat in 2020 meer omwonenden van luchthavens last hadden van vliegtuiggeluid dan in 2002. Het college sluit zich aan bij de aanbeveling van het RIVM om deze Gemeente Amsterdam, raadsinformatiebrief Datum 13 april 2023 Pagina 5 van 5 Een routebeschrijving vindt u op amsterdam.nl onderzoeken regelmatig te herhalen. Het college vindt het vooral van belang dat het bevoegd gezag concrete maatregelen neemt om de hinder daadwerkelijk af te doen nemen. Ook de GGD Kennemerland houdt overigens geregeld onderzoeken naar de gezondheidseffecten van Schiphol Gezien de expertise van deze instituten, doet het college zelf geen onderzoek hiernaar. Uw suggestie om de gevolgen van blootstelling aan lagere decibels enerzijds en piekbelasting anderzijds in vervolgonderzoek mee te nemen geeft het college graag aan het RIVM mee. Beide onderwerpen verdienen serieuze aandacht.