Schrif­te­lijke vragen van de leden Bakker en Krom inzake uitbuiting en onge­vallen tijdens de hout­pro­ductie voor de aanleg van de IJbou­levard en onder­grondse fiet­sen­stalling bij het Centraal Station

Toelichting: 

Voor de aanleg van de IJboulevard in Amsterdam is in 2019 een opdracht voor de ondergrondse fietsenstalling voor ongeveer 4.000 fietsen en een geïntegreerde aanvaarbescherming gegund. Het was een brede opdracht die zowel het ontwerp als de realisatie van de fietsenstalling, de draagconstructie van de boulevard, en de kadeconstructie met basaltbekleding bevatte. Een belangrijke randvoorwaarde was het leveren en aanbrengen van ca. 1.600 m² FSC-hout[1]. 

Op de website van Interholco is te lezen hoe uiteindelijk het FSC-gecertificeerde Azobé-hout uit Congo voor de bouw van de IJboulevard in Amsterdam is gebruikt[2]. Interholco (IHC) is een van de grootste producenten van Afrikaans tropisch hardhout en is gespecialiseerd in duurzaam bosbeheer en houtproductie. Zij leverden het FSC-gecertificeerde hout aan GWW Houtimport, waarna het hout verwerkt werd door Benecke Aannemingsmij en gebruikt door Van Kessel Sport en Cultuurtechniek, de hoofdaannemer van de IJboulevard. De productie van FSC-gecertificeerd hout zou bijdragen aan bosbeheer en de bescherming van biodiversiteit (zoals gorilla’s en bosolifanten) én aan betere arbeidsomstandigheden, eerlijke lonen en infrastructuur voor lokale gemeenschappen, aldus Interholco[3]. 

Helaas hebben wij wat betreft de arbeidsomstandigheden andere signalen ontvangen. In de rapportage van IFO (dochterbedrijf Interholco) uit 2024 staan schokkende cijfers over het aantal werkgerelateerde ongevallen. Er waren in totaal 353 ongevallen, waarvan twee zelfs met een dodelijke afloop[4]. En dit bleek geen uitzondering te zijn. Ook in de jaren 2023 en 2022 vond elk jaar een dodelijk ongeval plaats[5]. Naast dodelijke ongevallen, wordt er ook gerapporteerd over de hoge mate van arbeidsongeschiktheid. In 2023 waren dit er 167, en voor het jaar 2022 waren er zelfs 177 ongelukken. Wij vragen ons af hoe dit kan gebeuren onder 'first class' arbeidsomstandigheden, zoals wordt beweerd op de website van Interholco. In vergelijking met de houtproductie-industrie in de Verenigde Staten is het aantal incidenten dat tot 'tijdelijke arbeidsongeschiktheid' leidt voor IFO bijna 7 keer hoger[6].  

In het rapport van de IFO ‘Comité hygiène et sécurité du travail’ (2024) wordt ingegaan op een ongeval tijdens een nachtdienst, waarbij een medewerker ernstig gewond raakte. De commissie wijdt het ongeval aan het werken onder veel tijdsdruk, slechte verlichting, de afwezigheid van een veiligheidsprotocol voor de machine, evenals de vermoeidheid van de werknemer en het gebrek aan ervaring met nachtdiensten. De commissie beval aan om een koffiepauze toe te staan tijdens de nachtdienst ‘om machineoperators wakker te houden’[7]. Ondanks de laagdrempeligheid van deze aanbeveling lijkt deze niet te zijn geïmplementeerd, net als andere veiligheidsaanbevelingen uit dit rapport[8]. 

De Partij voor de Dieren is geschrokken van deze bevindingen en heeft zorgen over de arbeidsomstandigheden bij de winning van het FSC-hout in Congo. Wij verwachten een betrokken reactie van het college en horen graag welke maatregelen genomen kunnen worden om dit bij toekomstige aanbestedingen te voorkomen. 

Gezien het vorenstaande stelt ondergetekende, namens de fractie van Partij voor de Dieren, op grond van artikel 84 van het Reglement van orde gemeenteraad en raadscommissies Amsterdam, de volgende schriftelijke vragen: 

1. Heeft het college kennisgenomen van de genoemde IFO-rapportages? 

2. Was bij de aanbesteding van de IJboulevard naast ecologische duurzaamheid ook sociale duurzaamheid een criterium? Zo ja, hoe is dit geformuleerd en hoe zijn de inschreven partijen hierop beoordeeld? Zo nee, waarom niet?  

3. Controleert de gemeente op een andere manier of haar leveranciers, en/of keurmerken, voldoen aan normen voor mensenrechten en geschikte arbeidsomstandigheden? Zo ja, hoe? 

4. Met de ondertekening van het Manifest Maatschappelijk Verantwoord Opdrachtgeven en Inkopen (MVOI) neemt de gemeente verantwoordelijkheid in het stimuleren van de ketenverantwoordelijkheid, wat betekent het voorkomen of aanpakken van misstanden op het gebied van arbeidsomstandigheden, mensenrechten en milieu conform de OESO-richtlijnen voor Multinationale Ondernemingen. Hoe kijkt het college nu naar de aanbesteding zoals deze heeft plaatsgevonden in 2019? Vindt zij ook dat ze hier wellicht andere keuzes had moeten maken? Zo nee waarom niet?  

5. Overweegt de gemeente gezien de misstanden rondom het hout van de IJboulevard aanvullende keurmerken of certificeringen op te nemen in toekomstige aanbestedingen? Zo ja welke?  Zo nee, waarom niet?  

6. GWW Houtimport geeft aan regelmatig de FSC-bossen te bezoeken en stelt dat de werkomstandigheden ‘first class’ zijn, ook Interholco/IFO stelt hoog in te zetten op sociale duurzaamheid. Is het college bereid om in gesprek te gaan met deze bedrijven over de geconstateerde misstanden en hen aan te sporen tot verbeteringen? 

7. Denkt het college dat zij met het tekenen van het MVOI-convenant en het huidige beleid rondom aanbestedingen voldoende waarborgen heeft om in de toekomst te voorkomen dat Amsterdam producten inkoopt waar bijvoorbeeld mensenrechtenschendingen bij plaatsvinden?  Zo ja: graag een uitgebreide toelichting.  

8. Als het antwoord op de vorige vraag nee is: is het college bereid om het huidige beleid opnieuw onder de loep te nemen om zo te voorkomen dat Amsterdam ongewild onderdeel is van misstanden zoals beschreven? Zo nee waarom niet? 

[1] Aanbestedingsnieuws, Aanbesteding geplaatst voor IJboulevard Amsterdam, http://www.aanbestedingsnieuws.nl/aanbesteding-geplaatst-voor-ijboulevard-amsterdam/

[2] Interholco, Certified Azobé, A Real Work of Art, https://www.interholco.com/en/media-news/news/421-certified-azobe-a-real-work-of-art

[3] Interholco, Values, https://www.interholco.com/en/about-us/values

[4] IFO, Rapport Reunion CHST 2024, https://opentimberportal.org/uploads/operator_document_file/attachment/6125/ifo-interholco-proces-verbal-de-reunion-du-comite-d-hygiene-et-de-securite-2025-02-12.pdf

[5] IHC, social landscape, https://www.interholco.com/images/pdfs/EN-INTERHOLCO-FactsFigures-2023-2021.pdf

[6] 6 U.S. Bureau of Labor Statistics, Injuries, Illnesses, and Fatalities, https://www.bls.gov/web/osh/table-1-industry-rates-national.htm#soii_n17_as_t1.f.1

[7] 7 IFO, Rapport Reunion Speciale CHST du 23/04/2024, https://opentimberportal.org/uploads/operator_document_file/attachment/5539/ifo-interholco-proces-verbal-de-reunion-du-comite-d-hygiene-et-de-securite-2024-05-30.pdf 

[8] 8 FSC Global, Audit FSC Forest Management, https://fscglobal.my.salesforce-sites.com/servlet/servlet.FileDownload?file=00PUV00000GBWGK2A5