‘Geen muis in huis’

Inleiding

In verband met klimaatverandering hebben we in Nederland steeds zachtere winters en relatief meer droge periodes. Hierdoor neemt het aantal muizen in onze woningen toe. En dat kan vlug gaan: één muizenkoppeltje kan, veilig binnen en voorzien van genoeg voedsel, binnen een jaar resulteren in maar liefst 2800 muizen[i]. Het is niet hygiënisch om muizen in huis te hebben en ongezond omdat ze bacteriën en virussen verspreiden. Ook is het vervelend dat muizen snoeren van elektra stuk kunnen knagen, waardoor beschadigingen, kortsluiting en soms ook gevaarlijke situaties kunnen ontstaan (brand). De aanwezigheid van muizen in huis leidt helaas vaak tot ernstig dierenleed door het gebruik van vallen en bestrijdingsmiddelen. Inwoners gaan (vaak tevergeefs aangezien het geen structurele oplossing vormt) zelf aan de slag met gif (dat zij nog tot 2023 zelf kunnen kopen - daarna geldt een verkoopverbod) of schakelen hiervoor dure bestrijdingsdiensten in. Naast het feit dat het gif in de daarvoor bestemde verpakking toegankelijk kan zijn voor allerlei andere dieren, slepen muizen de gifkorrels ook met zich mee, waardoor het gif overal in huis terecht kan komen en ingenomen kan worden door andere (huis)dieren of kinderen. Bovendien zijn muizen na het eten van het gif, rondwankelend tijdens een pijnlijke doodsstrijd (een vergiftigd dier sterft aan interne bloedingen) een makkelijke prooi voor bijvoorbeeld vogels of vossen, maar ook huisdieren zoals honden en katten, waardoor die ook slachtoffers worden[ii] [iii]. Uit onderzoek van het Centrum Landbouw en Milieu (CLM), uitgevoerd in opdracht van het ministerie van infrastructuur, blijkt dat gif zich verder verspreidt door de voedselketen van Nederlandse ecosystemen dan voorheen werd gedacht[iv].

‘Muisproof’ wonen

De fractie van de Partij voor de Dieren verafschuwt het gebruik van bestrijdingsmiddelen en wil dat de gemeente Amsterdam kiest voor een structurele, preventieve, milieuvriendelijke en diervriendelijkere aanpak om overlast door muizen te voorkomen. De oplossing is volgens ongediertebestrijder en docent dierplaagbestrijding Zeno Hoffmans “pijnlijk eenvoudig”: simpelweg zorgen dat muizen niet binnen kunnen komen[v]. Volgens Hoffmans is het een klassiek probleem dat muizen via inbouwkeukens woningen binnenkomen. Zo kan bijvoorbeeld de vaatwasser schudden en er daarom speling zitten bij de waterleiding. Hiervoor bestaan goede sluitringen, maar aldus Hoffmans denkt een aannemer “negen van de tien keer [...]: het zit toch onder het keukenblok, laat die ruimte maar open”[vi]. De ruimte onder een inbouwkeuken is voor muizen een ideale plek om te schuilen en voor het maken van een nestje: in het lekbakje van de koelkast vindt de muis vocht om te drinken en de motor van de koelkast is ook nog eens lekker warm. Ook bioloog Albert Weijman, voorheen werkzaam bij het Kennis- en Adviescentrum Dierplagen (KAD), zegt dat preventie de beste bestrijding is. Hij pleit ervoor om preventietechnici op te leiden die kunnen helpen om panden knaagdierproof te maken[vii].

Vaak wordt bewoners als tip gegeven om voedingswaren goed op te bergen, te stofzuigen, te dweilen et cetera. Het advies om ervoor te zorgen dat muizen geen voedsel vinden in woningen staat ook op de voorgrond op de website van de Amsterdamse GGD[viii]. Hoewel dit zeker belangrijk is, zorgt de inzet van bewoners er niet gauw voor dat muizen hun koffers pakken wanneer zij eenmaal hun plekje hebben gekozen. Muizen eten namelijk maar drie tot vijf gram per dag en kunnen hierdoor met weinig kruimels al overleven. Hoe goed een woning dus ook wordt schoongemaakt en gehouden, een muis vindt al snel een maaltijd. De verantwoordelijkheid om preventief op te treden tegen overlast door muizen ligt wat betreft de fractie van de Partij voor de Dieren dan ook niet alleen bij de Amsterdamse bewoner. De aanpak kan beter bij de bron worden aangepakt. Huizen horen netjes afgewerkt en zo ‘muisproof’ mogelijk opgeleverd te worden: ook in en achter niet zichtbare delen zoals keukenblokken horen zich geen voor muizen toegankelijke gaten te bevinden. Op het moment dat woningen gerenoveerd of opnieuw verhuurd worden kan hierop het beste ingespeeld worden door de nog lege woningen netjes af te werken en na te lopen op kieren, spleten en gaten, en deze te sluiten en dichten op passende wijze. Van deze gelegenheid zou optimaal gebruik moeten worden gemaakt. In tegenstelling tot wanneer huurders dit later zelf zouden moeten doen, met schade aan een keuken tot gevolg o.i.d., gaat het in de praktijk in dit stadium namelijk om simpele handelingen. Zowel materiaalgebruik als de te verrichten handelingen hoeven niet duur of ingewikkeld te zijn, zoals het aanbrengen van metalen plaatjes over gaten en sluitringen om buizen.

‘Muisproof’ afspraken en subsidievoorwaarden

Hierboven is beargumenteerd dat het ‘muisdicht’ maken van woningen een belangrijke rol speelt in een preventieve en diervriendelijkere aanpak tegen overlast door muizen. Overlast door muizen speelt niet alleen in oude slecht onderhouden woningen, maar ook in gerenoveerde en zelfs nieuwe huizen omdat, zoals al genoemd, aannemers of klussers er vaak voor kiezen om minder of niet zichtbare delen van een woning (zoals de muren achter keukenkastjes en ingangen voor buizen van en naar keukenapparatuur) slordig af te werken. Er is dus veel winst te behalen.

De gemeente Amsterdam heeft samenwerkingsafspraken met woningcorporaties en legt subsidievoorwaarden voor woningcorporaties vast. Deze afspraken en voorwaarden gaan onder andere over kwaliteit, duurzaamheid en leefbaarheid. De fractie van de Partij voor de Dieren stelt voor om de gemeentelijke relaties met woningworporaties te benutten om de Amsterdamse woningvoorraad ‘muisproof’ te maken. De gemeente kan vastleggen dat woningcorporaties zich moeten inspannen om de woningen die zij verhuren ‘muisproof’ op te leveren. Zo blijven de kosten, onhygiënische situaties, schade, stress en slapeloze nachten door overlast door muizen Amsterdammers bespaard en wordt dierenleed ten gevolge van het gebruik van milieuonvriendelijke bestrijdingsmiddelen op een effectieve manier voorkomen.

Investeren in preventie en label ‘muisproof’ wonen

Om het ‘muisproof’ maken van woningen te bevorderen stelt de fractie van de Partij voor de Dieren voor om een team van preventietechnici oftewel ‘muisproof’ experts op te stellen, die geraadpleegd en betrokken kunnen worden bij renovatieprocessen en om de afwerking van woningen te controleren tijdens het constructieproces of bij de oplevering. Bovendien kunnen deze experts een sleutelrol gaan spelen in de uitvoering van de nieuwe aanpak omdat zij de kennis en kunde hebben om bepaalde garanties af te geven die meer duidelijkheid verschaffen aan bewoners. De fractie van de Partij voor de Dieren stelt immers tevens voor om als eerste gemeente een ‘muisproof’ label te introduceren en uit te geven voor woningen om het Amsterdammers makkelijker te maken om een ‘muisproof’ woning te vinden.

Waar de gemeente door middel van samenwerkingsafspraken en subsidievoorwaarden voornamelijk invloed kan uitoefenen op het bestand aan (sociale) huurwoningen, heeft het ‘muisproof’ label ook de potentie om de interesse te wekken van de vrije huursector en makelaars voor koopwoningen. Ook voor de vrije sector huur en huizenverkoop zouden de gemeentelijke dienstverlening ingeschakeld kunnen worden om het ‘muisproof’ label te bemachtigen. Door de creatie en uitgifte van het ‘muisproof’ label wordt de reikwijdte van de nieuwe gemeentelijke diervriendelijkere preventieve muizenaanpak zodoende verbreed geïmplementeerd. Aan de hand van het label kunnen huurders en kopers herkennen of een woning is gecheckt op potentiele muizeningangen en weten zij dus waar ze aan toe zijn. Dit zou in de toekomst net zo normaal kunnen worden als het inzicht dat momenteel al geboden wordt in het duurzaamheidsniveau en energieverbruik dankzij het energielabel van een woning.

Voorstel

Verzoekt:

1. de inzet om woningen preventief ‘muisproof’ te maken vast te leggen in samenwerkingsafspraken en subsidievoorwaarden met woningcorporaties;

2. te onderzoeken wat de mogelijkheden zijn om als gemeente een ‘muisproof’ label te introduceren voor woningen;

3. te onderzoeken of de gemeente een team van preventietechnici kan samenstellen dat wordt ingeschakeld voor advies en het uiteindelijk ‘muisproof’ verklaren van woningen.

[i] https://www.parool.nl/nieuws/de-muizen-zijn-terug-zo-hou-je-de-gehate-huisgenoten-buiten-de-deur~b48597a34/

[ii] https://www.trouw.nl/duurzaamheid-natuur/de-keerzijde-van-ratten-en-muizengif~bb08fbee/

[iii] https://www.nrc.nl/nieuws/2020/03/03/rattengif-komt-ook-terecht-in-andere-dieren-a3992457

[iv] https://www.trouw.nl/nieuws/de-sperwer-de-hermelijn-en-de-naaktslak-ook-in-hun-bloed-zit-dodelijk-rattengif~bb98fd51/

[v] https://www.parool.nl/nieuws/de-muizen-zijn-terug-zo-hou-je-de-gehate-huisgenoten-buiten-de-deur~b48597a34/ & https://www.gelderlander.nl/wonen/de-muizen-zijn-terug-zo-hou-je-de-gehate-huisgenoten-buiten-de-deur~a8d4073f/

[vi] https://www.parool.nl/nieuws/de-muizen-zijn-terug-zo-hou-je-de-gehate-huisgenoten-buiten-de-deur~b48597a34/

[vii] https://www.metronieuws.nl/in-het-nieuws/2018/01/muizenplaag-oplossen-meer-begrip-is-minder-gepiep/

[viii] https://www.ggd.amsterdam.nl/dierplagen/muizen/